ظهور هندی‌ها در قامت یک قدرت فضایی جدید

فرود موفقیت آمیز کاوشگر هندی بر روی سطح ماه، روز گذشته تاریخ‌ساز شد؛ فرودی که باعث شد رسانه‌های برتر جهان به ویژه غرب از هند به عنوان ظهور یک قدرت فضایی جدید تعبیر کردند.

فضاپیمای چاندرایان-3 توانست به سلامت روی قطب جنوب ماه فرود آید، شاهکاری که هند را به چهارمین کشوری تبدیل می‌کند که روی ماه فرود آمده و همچنین اولین کشوری که روی یکی از قطب‌های آن نشسته است؛ پیش از این روسیه (در آن زمان اتحاد جماهیر شوروی)، آمریکا و چین عنوان‌داران این دستاورد بوده‌اند.

هند قبلاً در سپتامبر 2019 اقدام به فرود در قطب جنوب ماه کرده بود، اما یک نقص نرم‌افزاری باعث شد مأموریت چاندرایان-2 با شکست مواجه شده و فضاپیما به زمین سقوط کند؛ در واقع برنامه ماه هند با مأموریت چاندرایان-1 در سال 2008 آغاز شد. طی این مأموریت، فضاپیمای ارسالی با کمک ابزاری که ناسا سازنده آن بود، موفق شد نشانه‌هایی از یخ‌های آب را روی سطح ماه شناسایی و کشف کند و بوهای ضعیفی در عرض‌های جغرافیایی میانی که هر چه به سمت قطب پیش می‌رفت، افزایش می‌یافت. محققان بر این باورند که فعل و انفعالات بین باد خورشیدی و سنگ‌های سطحی می‌تواند باعث ایجاد مولکول‌های آب شود که به سمت قطب‌ها می‌روند، جایی که می‌توانند در دهانه‌های سایه‌دار دائمی تجمع کرده و باقی بمانند.

"وندی ویتمن کاب" استاد دانشکده مطالعات پیشرفته هوا و فضای نیروی هوایی آمریکا، قطب جنوب ماه را از نظر تاریخی، علمی و حتی زمین‌شناسی، منطقه‌ای استراتژیک می‌داند که بسیاری از کشورها در تلاش برای دستیابی به آن هستند چرا که می‌تواند پایگاهی برای اکتشافات آینده باشد. به اعتقاد وی کشف آب در قطب جنوبی ماه به عنوان منبع سوختی برای موشک‌ها و فضاپیماها بسیار حائز اهمیت است.

هند به طور فزاینده‌ای به عنوان یک بازیگر برتر در فضا از نظر ژئوپلیتیک شناخته می‌شود. در سفر اخیر نارندرا مودی، نخست وزیر این کشور به آمریکا و دیدار با جو بایدن توافقنامه‌هایی میان طرفین برای پیوستن به مأموریت آرتمیس و نیز انجام مأموریت‌های مشترک با ناسا امضا شد که انتظار می‌رود نتیجه آن، حضور فضانوردان هندی در ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال آینده باشد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد ناسا در کنار تمرکز و تلاش مضاعف برای انجام مأموریت آرتمیس با هدف حضور انسان روی ماه، تا حد زیادی به شرکت‌هایی روی آورده است که قادر به انجام این نوع مأموریت‌های اکتشافی رباتیک هستند.

چند روز قبل از فرود چاندرایان-3، روسیه نیز تلاش کرد نخستین فضاپیمای خود را در 50 سال گذشته روی ماه فرود آورد، اما فضاپیمای لونا-25 به سطح ماه برخورد کرده و منجر به شکست این مأموریت شد؛ تلاش‌های یک شرکت ژاپنی در اوایل سال جاری میلادی نیز به دلیل سقوط فضاپیمای آن در لحظات پایانی با شکست مواجه شد.

هند در اندیشه سفر به مریخ و زهره

سومانات، رئیس سازمان تحقیقات فضایی هند می‌گوید این کشور همچنین در حال برنامه‌ریزی برای انجام مأموریتی در ماه سپتامبر میلادی برای مطالعه خورشید است. یک پرواز فضایی انسانی نیز برنامه‌ریزی شده که تاکنون تاریخ رسمی آن اعلام نشده است اما احتمالاً تا سال 2024 انجام خواهد شد.

وی می‌گوید: این فرود به هند اعتماد به نفس داده تا بتواند به سفرهای احتمالی به مریخ و زهره نیز بیاندیشد و انتظار می‌رود این فرود باعث افزایش شهرت این کشور در زمینه فضا شود. چاندرایان-3 با بودجه‌‌ای در حدود 6.15 میلیارد روپیه (74 میلیون دلار) به فضا پرتاب شد که کمتر از هزینه تولید تریلر فضایی هالیوود با نام «جاذبه» در سال 2013 است. چاندرایان-1 توانست آب را در ماه بیابد و اکنون هند تلاش می‌کند تا بیشتر در مورد آن بداند.

رقابت‌ها در این زمینه کماکان بر قوت خود باقی است؛ همچنان که چاندرایان-3 مجموعه‌ای از مأموریت‌ها را با هدف فرود بر روی ماه در پیش خواهد داشت، اواخر این هفته، ژاپن نیز قصد دارد یک فرودگر ماه را به فضا پرتاب کند و اواخر امسال ناسا نخستین مأموریت خود طی یک برنامه تجاری با محوریت خدمات باربری ماه را راه‌اندازی خواهد کرد. در سال 2024 نیز چین قصد دارد برنامه موفق Chang'e خود را با مأموریت جمع‌آوری و بازگرداندن نمونه‌های سنگی از سمت دور ماه توسعه دهد.