رؤیای هوانوردی «انتشار صفر»

شیوع ویروس کرونا درک عموم مردم از نقش پروازها در زندگی را برجسته کرده است. این بیماری علاوه‌بر اینکه تاکنون جان انسان‌های بی‌شماری را گرفته، باعث شد صنعت هواپیمایی در کل جهان زمین‌گیر شود و بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی با مشکلات متعددی مواجه شوند. درنتیجه این امر موجب جدایی بسیاری از مردم از یکدیگر شده است؛ درحقیقت باتوجه به محدودیت‌های اعمال‌شده توسط کشورها برای ورود و خروج، افرادی که عزیزانشان در دیگر کشورها اقامت دارند از دیدن آنها محروم شده‌اند. همچنین میلیون‌ها نفر شغل خود را در صنایع گردشگری از دست دادند و دولت‌ها برای حمایت از بخش‌های هوافضا و هوانوردی خود میلیاردها دلار هزینه کردند تا بتوانند بخش‌های استراتژیک آنها را سرپا نگه‌دارند.

در همین زمان، تمرکز مجددی بر تأثیرات زیست‌محیطی پروازها صورت گرفته است. طرح اتحادیه اروپا برای تغییرات آب و هوایی (کاهش ۵۵درصدی دی‌اکسید کربن تا سال ۲۰۳۰) مناسب است و شامل پیشنهادهایی برای افزایش هزینه سوخت هوانوردی و تحمیل «سوخت‌های هوایی پایدار» (SAF) به‌منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. فرانسه اخیراً قانونی را تصویب کرد که طی آن پروازها در مناطقی که مسیر مشابهی برای قطار وجود داشته باشد که بتواند همان سفر دار در عرض ۲ ساعت و نیم انجام دهد، ممنوع اعلام شد. همچنین برنامه کربن‌زدایی حمل‌ونقل بریتانیا برای همه پروازهای داخلی تا سال ۲۰۴۰ هدفی تعیین کرده که انتشار کربن صفر شود.

درحالی‌که آلودگی‌های کنونی ناشی از سفرهای هوایی تقریباً ۲.۵ درصد از انتشار جهانی «دی‌اکسید کربن» (CO۲) را تشکیل می‌دهد، این نسبت در آینده (باتوجه به افزایش تقاضا برای پروازها) احتمالاً افزایش خواهد یافت. این درحالی است که صنایع دیگر به دنبال راه‌حل‌هایی برای کاهش انتشار کربن هستند. به گفته کمیسیون اروپا، اگر اقدامات جدی برای کاهش انتشار گازها انجام نشود، در اواسط قرن بیست و یکم تقاضای پرواز می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای هوانوردی را تا ۳۰۰ درصد در مقایسه با سطوح سال ۲۰۰۵ افزایش دهد. علاوه بر این درک فزاینده‌ای در مورد تأثیرات آب و هواییِ هوانوردی از طریق تولید آلودگی‌های غیرکربنی وجود دارد که می‌تواند دلیل ایجاد ۶۰ درصد از تغییرات اقلیمی باشد.

به گفته «سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری» (ICAO آژانس تخصصی سازمان ملل متحد که ناظر بر حمل‌ونقل هوایی است) مسیر دستیابی به انتشار صفر برای بخش حمل‌ونقل هوایی تا سال ۲۰۵۰ نیاز به ترکیبی از راه‌حل‌ها دارد که در آن پیشرانه‌های جدید و فناوری‌های سوخت نقش مهمی ایفا خواهند کرد. «سوخت هوایی پایدار» (SAF) که می‌تواند به موتورهای فعلی منتقل شود، مهم‌ترین فرصت را برای کاهش انتشار آلودگی‌های هوایی در کوتاه‌مدت ارائه می‌دهد؛ به‌ویژه برای پروازهای طولانی‌مدت که در آن هنوز راه‌حل‌های مناسبی پیش بینی نشده است.

بااین‌حال، پروازهای کوتاه‌مدت (کمتر از ۱۰۰۰ کیلومتر) بیش از ۱۷ درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای را به خود اختصاص می‌دهند که فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هواپیماهای الکتریکی و هیدروژنی می‌توانند نقش مهمی در حل این مشکل داشته باشند. آنها می‌توانند نه‌تنها دی‌اکسید کربن، بلکه انواع دیگر آلودگی‌ها را نیز کاهش می‌دهند. همچنین بر اساس برخی برآوردها همه پروازهای کمتر از ۴ هزار کیلومتر که امروزه بیش از ۵۰ درصد از انتشار دی‌اکسید کربن هوانوردی را تشکیل می‌دهند، می‌توانند تبدیل به الکتریکی شوند یا از هیدروژن استفاده کنند. و هیچ محدودیت نظری برای مسافت پروازی هواپیماهای مجهز به سوخت ترکیبی (الکتریکی و پایدار) وجود ندارد.