سوپر جامبو، بازگشتی افتخارآمیز یا پیوستن به صفحات تاریخ؟

شروع ایده ایرباس A380 از مقر بویینگ در سیاتل شروع شد. در سال 1970 هواپیمایی به صنعت هوانوردی ورود کرد که به سرعت محبوب قلب‌ها شد، بویینگ 747 یا ملکه آسمان‌ها. این هواپیما از همه نظر از دیگر هواپیماهای آن زمان جلوتر بود: تکنولوژی‌های منحصر به فرد، طراحی زیبا، کابین راحت، قابلیت انجام پروازهای طولانی و...، این هواپیما را از هر نظر بی‌رقیب‌تر می‌کرد. اما در سال 1988 پروژه‌ای در جهت رقیب‌تراشی با این هواپیما در شرکت ایرباس آغاز شد. در سال 1990 شروع پروژه A3XX به‌طور رسمی از طرف ایرباس عنوان و در 1994 روند پروژه و همچنین نام آن (A380) به‌طور رسمی اعلام شد.

ایرباس در 19 دسامبر 2000 با بودجه‌ای بالغ بر 11 میلیارد دلار ساخت ایرباس A380 را آغاز کرد. در سال 2005 اولین نمونه از این هواپیما رونمایی شد و ایرباس A380 در سال 2007 اولین پرواز خود را انجام داد.

موتور این هواپیما در ابتدا مشکلاتی داشت که حتی احتمال ورشکست‌شدن ایرباس را هم افزایش داد، اما رفته‌رفته با بهبود شرایط، جایگاه خود را در شرکت‌های هواپیمایی و همینطور مسیرهای هوایی طولانی پیدا کرد. قابلیت جابجایی 525 مسافر در سه کلاس پروازی یا بیش از 800 مسافر در کلاس پروازی اقتصادی، علاوه بر اینکه یکی از حسن‌های این هواپیما بود، به یکی از عیوب آن نیز تبدیل شد.

مصرف سوخت بالا، هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری، عدم توانایی شرکت‌های هواپیمایی در پر کردن صندلی‌های پروازهای خود، ساخت هواپیماهایی با قابلیت‌های مشابه اما پربازده‌تر مثل ایرباس A350XWB و بویینگ 777X باعث شد که روز‌به‌روز از محبوبیت این هواپیما کاسته شود تا اینکه در فوریه سال گذشته میلادی (2019) ایرباس اعلام کرد که تا سال 2021 میلادی خط تولید این هواپیما را تعطیل خواهد کرد. شنیدن این خبر برای دوست‌داران این هواپیما خوشایند نبود، اما باید قبول کنیم که با وجود هواپیماهای نسل جدید که بازده بیشتری دارند، شنیدن چنین خبری دور از انتظار نبوده است.

اما سوال مهم اینجاست که آیا ایرباس با طراحی مجدد این هواپیما، آن را به سودآوری باز می‌گرداند؟

بیایید یک بار دیگر مشکلات این هواپیما را با هم بررسی کنیم:

• ظرفیت بسیار زیاد: همه شرکت‌های هواپیمایی امکان فروش 500 تا 800 بلیط برای یک پرواز را ندارند.  پس دامنه مشتری‌های این هواپیما به شدت کاهش پیدا می‌کند.
• کمبود مسیرهای پروازی: با توجه به سقف پروازی و اوج‌گیری مورد نیاز این هواپیما، مسیرهای زیادی نیستند که برای پرواز این هواپیما مناسب باشند، همچنین اندازه بزرگ این هواپیما امکان فرود، تاکسی‌کردن و انجام خدمات زمینی را در بسیاری از فرودگاه‌ها سلب می‌کند.
• وزن زیاد: سوپر جامبو حدود 277 تن وزن دارد، بنابراین برای پرواز به چهار موتور قدرتمند نیاز دارد که هرکدام از موتورها برای یک پرواز سوخت زیادی مصرف می‌کند و در نهایت به مصرف زیاد سوخت می‌انجامد. این هم از دلایلی است که شرکت‌های هواپیمایی اقتصادی (شرکت‌هایی که با کاهش در هزینه‌های خود بلیط ارزان‌تری برای مسافران فراهم می‌کنند) را به خرید این هواپیما راغب نمی‌کند.

برای افزایش بازده A380، ایرباس به پردازش ایده A380plus پرداخت که نسبت به مدل قبلی:

• موتورهای بهتر و مصرف سوخت بهینه‌تری دارد.
• بال‌ها وینگلت دارند که با کاهش اصطکاک، مصرف سوخت را تا 4% کاهش می‌دهد.
•  می‌تواند 50 مسافر بیشتر جابجا کند.

آیا بازگشتی در راه است؟

این احتمال وجود دارد که ایرباس با انجام تغییراتی در ساختار بدنه و استفاده از مواد کامپوزیتی در آن (مثل بدنه هواپیماهای ایرباس A350 و بویینگ 787) وزن هواپیما را بین 30 تا 40 درصد کاهش دهد که بالطبع باعث کاهش مصرف سوخت خواهد شد. همچنین با طراحی مجدد بال‌های این هواپیما و استفاده از بال‌های تاشونده (مثل بویینگ 777X)، استفاده از این هواپیما در فرودگاه‌های بیشتری امکان‌پذیر می‌شود.

به هرحال با هزینه‌های بالای ایرباس، خیلی برای این شرکت سخت خواهد بود که خط تولید میلیارد دلاری خود را بسته و از سود آن صرف‌نظر کند (اگرچه سوددهی این خط تولید روند کاهشی داشته است)، هرچند پایان خط تولید یک هواپیما به منزله جمع‌شدن آن نیست، بلکه با انجام برخی تغییرات به خط تولید یک هواپیمای دیگر تبدیل می‌شود و با توجه به پتانسیل بالای هواپیما A350XWB این احتمال وجود دارد که ایرباس تمرکز خود را به افزایش تولید این هواپیما معطوف کند.

برای اطمینان از اینکه آیا A380 پس از سال 2021 میلادی نیز تولید خواهد شد یا خیر، باید صبر کنیم و ببینیم آیا ایرباس با طراحی مجدد بزرگترین هواپیمای تجاری جهان، این غول آهنی را سرپا نگه خواهد داشت یا اینکه آخرین فروند از این هواپیما را به هواپیمایی امارات، بزرگترین کاربر سوپر جامبو تحویل می‌دهد و آن را به تاریخ می‌سپارد.