از شروع تا پایان مکدانل داگلاس - بخش اول

مکدانل

جیمز اسمیت مکدانل در 9 اپریل 1899 در شهر دنور ایالت کلورادو متولد شد او دوره کارشناسی فیزیک را در دانشگاه پرینستون و دوره کارشناسی ارشد مهندسی هوانوردی را در دانشگاه MIT (دانشگاه ماساچوست) گذراند، پس از فارغ التحصیلی در چندین شرکت مختلف هوانوردی مشغول به کار شد که مهمترین آن‌ها بخش هوایی شرکت موتورسازی فورد بود، او در سال 1926 شرکت مکدانل و شرکا که در زمینه ساخت هواپیماهای شخصی با تمرکز بر استفاده خانواده‌ها از هوانوردی بود را در میلواکی ایالت ویسکانسین پایه گذاری کرد، شرایط نامناسب اقتصادی در سال 1929 باعث شد که شرکت او ورشکست شود، به همین دلیل او مجبور به کار در چندین شرکت مختلف شد که در انتها به شرکت گلن مارتین رسید، او از 1933 در این شرکت مشغول به کار شد و تا سال 1938 که اقدامات برای تاسیس مجدد شرکت خود را آغاز کرد در آن شرکت باقی ماند.

در سال 1939 شرکت جدیدی با نام شرکت هوانوردی مکدانل در سنت لوئیس ایالت میسوری با هدف تامین قطعات اصلی هواپیماهای نظامی نیروی هوایی و دریایی ایالات متحده پایه گذاری شد.

شروع جنگ جهانی دوم در سال 1939 به نفع بسیاری از شرکت‌های کوچک بود چرا که با توجه به افزایش نیاز قطعات و مواد مصرفی و محدود بودن تولید شرکت‌های موجود نقش شرکت‌های تازه تاسیس بسیار کلیدی می‌شد و حجم زیادی از منابع را به سوی این شرکت‌ها می‌آورد؛ مکدانل نیز از این قاعده مستثنی نبود و این شرکت که در 1939 با 15 کارمند آغاز به کار کرده بود در سال 1945 و پایان جنگ بیش از 5000 نیروی کار داشت و جز بهترین شرکت‌های تامین کننده قطعات شناخته می‌شد، یک موشک هوا به زمین با اسم LBD-1 ساخته بود و نسخه اولیه جنگنده XP67 را هم تولید کرده بود.

مشکلات اما پس از پایان جنگ شروع شدند جایی که با کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قراردهای نظامی مکدانل مجبور شد که بخشی از نیروی کار خود را کاهش دهد اما شروع جنگ کره باعث شد که مکدانل جایگاه خود به عنوان یکی از اصلی‌ترین تامین کنندگاه قطعات جنگنده‌ها را تثبیت کند.

در سال 1943 از شرکت مکدانل برای شرکت در یک مسابقه تولید جنگنده برای نیروی دریایی ایالات متحده دعوت شد که منجر به تولید FH1 فانتوم در عصر پسا جنگ توسط مکدانل شد، هواپیمایی که با اعمال تغییراتی در محل قرارگیری موتور در انواع مختلفی ارائه شد؛ در سال 1946 دیوید لوییز به عنوان مدیر بخش آیرودینامیک به این شرکت اضافه شد؛ اقدامی که به تولید هواپیمای اسطوره‌ای F4 فانتوم منجر شد.

شرکت مکدانل علاوه بر تولید موشک هواپیمای نظامی در زمینه پروازهای فراصوتی نیز تحقیقاتی را انجام و به دستاوردهایی رسید که توانست در پروژه‌های فضایی‌ مرکوری و جمینای ناسا با این شرکت همکاری کند.

اجماع تمام این دستاوردها در مکدانل باعث می‌شد که از این شرکت به عنوان یکی از کارفرماهای اصلی پروژه‌های نظامی یاد شود اما یک مشکل خاص وجود داشت، مکدانل تقریبا هیچ تجارت غیرنظامی قابل اتکایی نداشت پس در برابر هرگونه رکود در زمان صلح آسیب پذیر بود، این موضوع را شاید بتوان یکی از اصلی‌ترین دلایل ادغام دو شرکت مکدانل و داگلاس دانست که منجر به تاسیس شرکت مکدانل داگلاس شد.

ساخته‌ها

مکدانل از زمان تاسیس تا قبل از ادغام با داگلاس هواپیماهای زیادی را ساخت که بهترین‌‌های آن‌ها عبارتند از:

مکدانل FH فانتوم: یک جنگنده دو موتوره که در میانه جنگ جهانی دوم برای نیروی دریایی ایالات متحده طراحی و ساخته شد و اولین پرواز خود را در 26 ژانویه 1945 انجام داد، از این هواپیما که اولین جنگنده ساخته شده توسط مکدانل بود 62 فروند ساخته شد که تعداد معقولی برای اولین فروند به حساب می‌آید.

مکدانل F2H بانشی: جنگنده‌ای تک صندلی بود که قابلیت نشست و برخاست از روی ناو را داشت، از این جنگنده در بین سال‌های 1948 تا 1961 تعداد 895 فروند ساخته شد که استفاده گسترده آن در خلال جنگ کره بود.

مکدانل F101: یک جنگنده مافوق صوت است که در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا و نیروی هوایی سلطنتی کانادا مورد استفاده قرار گرفت، این جنگنده برای اسکورت بمب افکن‌های پهن پیکر طراحی شده بود و رکورد جهانی سرعت را برای سال‌های زیادی در اختیار داشت، در 12 دسامبر سال 1957 یک فروند F101 با رسیدن به سرعت 1943 کیلومتر بر ساعت (1207 مایل بر ساعت) توانست بیشترین سرعتی که یک هواپیمای موتور جت پرواز کرده است را بدست آورد، این رکورد تا سال 1979 در اختیار این هواپیما بود. از این جنگنده 807 فروند ساخته شد.

مکدانل F4 فانتوم دو: جنگنده اسطوره‌ای مکدانل یعنی F4 یک جنگنده ما فوق صوت با دو سرنشین است که با دو موتور برای انجام ماموریت‌های رهگیری و بمب افکنی در تمام شرایط آب و هوایی قابل استفاده است، این جنگنده بصورت اختصاصی برای استفاده نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا طراحی شد.

فانتوم جنگنده‌ای بود که می‌توانست با سرعتی بیش از 2.2 ماخ پرواز کند، این جنگنده می‌تواند بیش از 8400 کیلوگرم (18000 پوند) مهمات از قبیل موشک‌های هوا به هوا، هوا به زمین و بمب‌های مختلف را حمل کند.

این جنگنده در سال 1958 اولین پرواز خود را انجام داد و در 1961 وارد خدمت شد، تا سال 1981 که تولید این جنگنده ادامه پیدا کرد تعداد 5195 فروند از این هواپیما ساخته شد که این هواپیما را به پر تولید ترین هواپیمای نظامی مافوق صوت ایالات متحده آمریکا در تاریخ تبدیل کرده است.

داگلاس  

دونالد ویلز داگلاس در 6 اپریل 1892 در بروکلین نیویورک چشم به جهان گشود، او از کودکی به هوانوردی علاقه نشان می‌داد و در اتاق خود هواپیماهای مدل می‌ساخت و تست می‌کرد، پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان در آکادمی ملی نیروی دریایی مشغول به تحصیل شد اما با توجه به علاقه شدیدی که به هوانوردی داشت از این آکادمی استعفا داد و آماده کار در این صنعت شد اما پس از رد شدن در برنامه استخدام چندین شرکت مرتبط با هوانوردی داگلاس برای ادامه تحصیل به دانشگاه MIT رفت و دوره کارشناسی مهندسی هوانوردی را آغاز کرد از آنجایی که او به دلیل استعداد بالایش در دروس خود دوره چهار ساله را در نصف مدت زمان معین تمام کرد اولین نفری شد که از دانشگاه MIT لیسانس مهندسی هوانوردی گرفت.

او در مارچ 1920 در لس آنجلس شرکت دیویس داگلاس را با سرمایه‌ای حدود چهل هزار دلار تاسیس کرد، هدف این شرکت ساخت هواپیمایی بود که بتواند از ساحل غربی ایالات متحده بدون نیاز به توقف به ساحل شرقی پرواز کند. او با خرید سهم شریک خود در سال 1921 نام شرکت را به شرکت هواپیماسازی داگلاس تغییر داد.

در سال‌های 1923 و 1924 شرکت هواپیماسازی داگلاس با هواپیمایی به نام داگلاس DT در ماموریت پرواز جهانی که توسط سازمان خدمات هوایی ارتش ایالات متحده آمریکا تعیین شده بوده بود شرکت کرد، این ماموریت بیشتر به مانند یک مسابقه بود که می‌بایست یک تیم هشت نفره با استفاده از هواپیما به دور دنیا پرواز می‌کردند که انجام این ماموریت توسط هواپیمای شرکت داگلاس باعث شد که این شرکت در نزد اهالی هوانوردی و حتی مردم عادی بسیار مشهور شود.

این موفقیت باعث شد که همکاری شرکت داگلاس با نیروهای نظامی ایالات متحده آغاز شود و این شرکت برای نیروهای دریایی، هوایی، سپاه تفنگداران و گارد ساحلی هواپیماهای مختلفی را طراحی کرد و ساخت، این پیشرفت تا حدی بود که در مدت زمان 5 سال این شرکت سالانه 100 فروند هواپیما ساخت.

در اواخر دهه 20 میلادی داگلاس با حفظ بازار نظامی خود به سوی ساخت هواپیماهای تجاری تمایل پیدا کرد و به همین دلیل بخشی از تجهیزات خود را به سانتا مونیکا در ایالت کالیفرنیا منتقل کرد؛ تاسیسات جدید داگلاس در کالیفرنا به حدی وسیع بود که نامه‌های درون شرکتی با استفاده از افراد اسکیت سوار جابه‌جا می‌شدند.

در خلال جنگ جهانی دوم کنسرسیومی با حضور شرکت‌های بویینگ، وگا و داگلاس تشکیل شد که توانستند بمب افکن B17 را بسازند، شرایط خاص جنگ و نیاز بالای نیروهای نظامی به جنگ افزار بیشتر باعث شد که ساخته‌های داگلاس بسیار مورد اسقبال قرار بگیرند و قراردادهای این شرکت با دولت در خلال این دوره از نظر ارزش مالی در جایگاه پنجم قرار گرفت.

در سال 1945 (سال پایانی جنگ جهانی دوم) داگلاس در حدود 160 هزار نیروی کار داشت اما پایان جنگ شروع روزهای سختی بود چرا که توسعه کشور در اولویت قرار گرفت و بودجه بخش‌های نظامی به شدت با کاهش مواجه شد به همین دلیل داگلاس مجبور شد تولید خود را کاهش دهد و با حدود 100 هزار نفر از پرسنل خود قطع همکاری کند.

ساخته‌ها

داگلاس پیش از ادغام شدن با شرکت هواپیماسازی مکدانل هواپیماهای زیادی را ساخت که مورد استفاده هرروزه مردم جهان بود که بهترین‌‌های آن‌ها عبارتند از:

DC3: یک هواپیمای ملخی بود که در دهه 30 و 40 میلادی و در خلال جنگ جهانی دوم در اوج خود قرار داشت، این هواپیما از دو موتور پیستونی استفاده می‌کرد که هر کدام بین 750 تا 890 کیلو وات نیرو تولید می‌کرد.

این هواپیما می‌توانست 21 الی 32 مسافر یا 2700 کیلوگرم بار را با سرعت 333 کیلومتر بر ساعت جابه‌جا کند، این هواپیما که برد 2400 کیلومتری داشت می‌توانست از باندهای کوتاه نیز برای عملیات خود استفاده کند.

DC3 در 17 دسامبر 1935 اولین پرواز خود را انجام داد و تا سال 1950 که تولید آن ادامه داشت تعداد 607 فروند از آن ساخته شد.

DC8: یک هواپیمای باریک پیکر با برد بالاست که در میانه دهه 50 میلادی معرفی شد، پس از آن‌ که نیروی هوایی ایالات متحده بویینگ KC135 را به عنوان هواپیمای سوخت رسان خود انتخاب کرد، داگلاس با اعمال تغییراتی بر روی طرح جدید خود که در آن رقابت شکست خورده بود هواپیمای DC8 را معرفی کرد.

اولین پرواز این هواپیما که از چهار موتور (دو موتور زیر هر بال) نیرو می‌گرفت در 30 می 1958 انجام شد و تا سال 1972 تعداد 556 فروند از این هواپیما ساخته شد، DC8 که در طی سالیان تولید تغییراتی هم داشت می‌توانست از 150 تا 220 مسافر را جابه‌جا کند.

DC9: هواپیمایی است که پس از موفقیت‌های DC8 ساخته شد تا نیازهای پروازهای کوتاه و شهرهای کوچک را رفع کند، این هواپیمای تک راهرو که در هر ردیف 5 صندلی داشت در 8 اپریل 1963 معرفی شد، این هواپیما در 25 فوریه 1965 اولین پرواز خود را انجام داد.

DC9 از دو موتور در انتهای بدنه نیرو می‌گرفت و از دم T شکل بهره می‌برد و می‌توانست 90 تا 125 نفر ظرفیت داشته باشد.

خط تولید این هواپیما تا سال 1982 برقرار بود و تا آن زمان 976 فروند از آن ساخته شد، هواپیمایی که زمینه برای تولید هواپیماهای خانواده MD که محصول مشترک مکدانل و داگلاس پس از ادغام بودند را فراهم آورد.

مکدانل داگلاس

شرکت هواپیماسازی مکدانل داگلاس در سال 1967 با ادغام دو شرکت مکدانل و داگلاس تاسیس شد، بررسی نحوه ادامه فعالیت دو شکل به عنوان یک شرکت واحد، ساخته‌های شرکت جدید و همچنین ادغام شدن این شرکت هواپیماسازی با بویینگ را در شماره بعدی ماهنامه شبکه صنعت هوانوردی مطالعه خواهید کرد.