انفجار رادیویی در اعماق فضا و تاریخ دوردست

یعنی نشانه‌هایی که محققان کشف کرده‌اند متعلق به زمانی است که از عمر کیهان فقط ۷۸۰ میلیون سال گذشته بود. 

در گذشته اختروَش‌های دوردست‌تری هم کشف شده است اما این مورد جدید به دلیل «قوت رادیویی» آن چشم‌گیر است و نخستین بار است که رگباره‌های رادیویی را متعلق به جرمی چنین دوردست توانسته‌اند کشف ‌کنند. 

اختروَش‌ها از جمله درخشان‌ترین اجرام کیهانی هستند که در مرکز برخی کهکشان‌ها قرار دارند و از ابرکلان سیاه‌چاله‌ها انرژی می‌گیرند. وقتی که سیاه‌چاله، گاز اطراف آن‌ها را فرومی‌بلعد از خود چنان انرژی نیرومندی بیرون می‌دهند که کیهان را درمی‌نوردند و محققان می‌توانند آن را بررسی کنند. 

بخش کوچکی از اختروش‌ها «قوت رادیویی» دارند یا دنباله‌هایی دارند که امواج رادیویی پخش می‌کند. فقط حدود ده درصد اختروش‌ها این‌گونه‌اند و چون بسیار درخشنده‌اند برای بررسی مفیدند. 

محققان تاکنون و مخصوصاً در یک دهه اخیر شمار زیادی از اجرام متعلق به یک میلیارد سال اول حیات جهان را کشف کرده‌اند و دریافته‌اند کشف اجرامی که امواج رادیویی پخش می‌کنند بسیار دشوارتر است

این اختروش موسوم به پی۱۷۲+۱۸ نیز قدرت خود را یکی از عمیق‌ترین سیاه‌چاله‌هایی می‌گیرد که تاکنون دیده شده است. این ابرکلان‌سیاه‌چاله حدود صد میلیون بار بزرگ‌تر از خورشید ما است و سرعتش در بلعیدن مواد چنان زیاد است که یکی از سریع‌ترین نرخ‌های رشد را در میان سیاه‌چاله‌ها دارد. 

کیارا مازوچلی از رصدخانه جنوب اروپا و از محققان کاشف این جرم آسمانی گفت: «کشف سیاه‌چاله‌های جدید، گام دیگری در راه شناخت جهان کهن که ما از آن آمده‌ایم و در نهایت شناخت خودمان است و برایم خیلی هیجان‌انگیز است.»

محققان توانسته‌اند با تماشای این اختروش از طریق تلسکوپ ماژلان واقع در رصدخانه لاس کامپاناس شیلی جزییاتش را بررسی کنند. در پی ردیابی آن انفجار رادیویی، توانستند بفهمند از اختروشی دور می‌آید. 

تحقیقات بیشتر با استفاده از طیف وسیعی از تجهیزات از جمله تلکسوپ بسیار بزرگ ای‌اس‌او محققان را قادر به بررسی دقیق‌تر این اختروش و سیاه‌چاله کرد. آنان از جمله توانستند جرم عظیم سیاه‌چاله را ببینند که با سرعت زیاد در حال رشد است. 

ادواردو بانادوس از مؤسسه اخترشناسی ماکس پلانک آلمان که به همراه دکتر مازوچلی سرپرستی این طرح را به عهده دارد گفت: «به محض آن که داده‌ها به دستمان رسید شروع به بررسی تلسکوپی آن کردیم و بلافاصله فهمیدیم دورترین اختروش دارای قوت رادیویی را کشف کرده‌ایم که تاکنون پیدا شده است.»

این محققان بر این باورند که این حد نصاب دیری نمی‌پاید زیرا آن‌ها به دنبال کشف اختروش‌های دارای قوت رادیویی بیشتر در اعماق بیشتری از کیهان هستند. بانادوس گفت: «با این کشف خوش‌بین‌تر شده‌ام و معتقدم و امیدوارم که اختروش بعدی این حد نصاب فاصله را بشکند.» 

مقاله حاوی جزییات این کشف با عنوان «کشف اختروشی با رشد سریع و دارای قوت رادیویی در z=۶.۸۲» در نشریه اخترفیزیک منتشر خواهد شد.