گفت‌وگوی تفصیلی "کن‌‌نیوز" با رئیس دانشکده هواپیمایی کشوری:
تأثیر سهمیه‌های کنکور بر آینده آموزش‌های پروازی
دو دهه توقف توسعه نیرو و زیرساخت‌های هوانوردی
در حال حاضر صنعت هواپیمایی کشور با کمبود نیروی متخصص در بخش‌های مختلف از جمله "مراقبت پرواز"، "تکنسین تعمیر و نگهداری" و ... روبه‌روست. در همین راستا، پیرامون چالش‌های موجود، عملکرد دانشکده صنعت هواپیمایی به عنوان نهاد بالادستی آموزشی و اصلی‌ترین مرکز تربیت نیرو برای این صنعت و نیازهای پیش‌رو برای آموزش نیروی متخصص، با دکتر اردوان کریم‌زاده، رییس دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری به گفت‌وگو نشستیم. مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید:
کن نیوز| در حال حاضر، چه تضمینی برای "مهارت محور" بودن آموزش‌هایی که در دانشکده ارائه می‌شود، وجود دارد و چرا با وجود نیاز گسترده صنعت، خروجی دانشکده محدود است و سطح قبولی پایین ارزیابی می‌شود؟
به گزارش کن نیوز؛ دانشکده صنعت هواپیمایی با حدود ۷۵ سال سابقه، تنها مرکز آموزش دولتی غیرنظامی کشور در حوزه تربیت نیروی متخصص هوانوردی است. آموزش‌ها در این دانشکده بر پایه "مهارت‌محوری" طراحی شده‌اند؛ به‌طوری‌که تقریباً ۵۰ درصد از دروس به‌صورت تئوری و ۴۰ تا ۵۰ درصد دیگر به‌صورت عملی ارائه می‌شود.
دانشجویان در گام نخست مهارت‌های پایه‌ای را می‌آموزند و سپس در محیط صنعت، مهارت‌های تخصصی را تکمیل می‌کنند.
تعداد پایین فارغ‌التحصیلان ناشی از محدودیت در زیرساخت‌های آموزشی و رفاهی است. به دلیل مشکلات دو دهه گذشته که در شورای عالی اداری داشتیم، متاسفانه توسعه منابع انسانی و فضاهای آموزشی متوقف مانده و همین مسئله ظرفیت پذیرش دانشجو را کاهش داده است.
همچنین اکنون بخش مهمی از آموزش‌ها چون "مهارت محور" هستند، در کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و شبیه‌سازها انجام می‌شود که به سرمایه‌گذاری برای ارتقا نیاز دارند. در عین حال، حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از ورودی‌ها از دیگر شهرها هستند و دانشکده باید امکانات خوابگاهی و رفاهی کافی برای آنان فراهم کند.
از سوی دیگر، ما تلاش داریم در هر رشته متناسب با نیاز واقعی صنعت نیروی انسانی تربیت کنیم تا فارغ‌التحصیلان ناچار به اشتغال در حوزه‌های غیرمرتبط نباشند.
در مجموع نیاز صنعت خیلی خیلی بیشتر و فراتر از تعداد دانشجویانی است که اکنون آموزش می‌بینند.
در حال حاضر چه تعداد دانشجو در دانشکده هواپیمایی مشغول به تحصیل هستند؟
در سال جاری حدود ۱۰۰ دانشجو در پنج رشته جذب شده‌اند؛ به‌طور میانگین در هر رشته ۲۰ نفر. یکی از عوامل تعیین‌کننده در ظرفیت‌پذیری، مسئله خوابگاه و زیرساخت‌های آموزشی است که جذب تعداد بیشتر را غیرممکن می‌کند. هر دانشجو چهار سال در دانشکده تحصیل می‌کند و تداوم تحصیل آن‌ها نیازمند حفظ و ارتقای سطح خدمات آموزشی و رفاهی است، بنابراین گسترش پذیرش بدون توسعه هم‌زمان زیرساخت‌ها ممکن نیست.
چه رشته‌هایی در دانشکده هواپیمایی ارائه می‌شود؟
در حال حاضر رشته‌های فعال عبارت‌اند از:
- مراقبت پرواز (رشته انحصاری دانشکده و تامین‌کننده تمام نیروهای کنترلر و عملیات پرواز)
- تعمیر و نگهداری هواپیما
- الکترونیک هواپیما
- مخابرات هواپیما
- اویونیک
در زمینه بورسیه نیز پس از بیش از دو دهه و حدود ۲۵، امسال مجدداً سه رشته شامل مراقبت پرواز، مخابرات و الکترونیک هواپیمایی تحت پوشش بورسیه قرار گرفتند. در یک بازه ۱۰روزه فشرده و طی مصاحبه‌های تخصصی، ۶۰ دانشجو برای این رشته‌ها جذب شدند.
همچنین برنامه داریم در سال‌های آینده علاوه بر این سه رشته، دو رشته دیگر یعنی اویونیک و تعمیر و نگهداری هواپیما را نیز وارد فهرست بورسیه کنیم تا به نیاز شرکت فرودگاه‌های کشور در این زمینه پاسخ داده شود.
به اذعان کارشناسان و اساتید صنعت، در حال حاضر، سطح دانش‌آموختگان دانشکده تفاوت قابل‌توجهی با دیپلمه‌ها ندارد و دانش کافی و به‌روز، به صنعت تزریق نمی‌شود. آیا این ضعف ناشی از کیفیت پایین آموزش یا به‌روز نبودن اساتید است یا دانشکده با استانداردهای بین‌المللی آموزشی هماهنگ نیست؟
این دیدگاه از سوی کارفرمایان صنعت چندان تأیید نمی‌شود و معتقدند خروجی‌های دانشکده، سطح کیفی کاملا متفاوتی نسبت به دانشگاه علمی-کاربردی و مراکز دیگر دارند. برعکس، شرکت‌های هواپیمایی و مراکز تعمیر و نگهداری هر ماه، متقاضی جذب فارغ‌التحصیلان سربازی‌رفته ما هستند و حتی رقابت برای به‌کارگیری آن‌ها وجود دارد.
البته صنعت هوانوردی ذاتاً سه ویژگی دارد که توضیح‌دهنده علت تفاوت و فاصله وضعیت موجود با وضعیت مطلوب است؛
۱. های‌تک بودن و نیاز مداوم اساتید به، به روز کردن دانش خود با تکنولوژی و فناوری‌های روز؛
۲. به‌روزشوندگی بسیار سریع دانش و استانداردها که باز هم نیاز است اساتید خود را تجهیز کنند و متناسب با آن، زیرساخت‌ها از جمله کارگاه‌ها و سیمیلاتورها هم تجهیز شود؛
۳. اهمیت فوق‌العاده ایمنی و امنیت.
بنابراین لازم است اساتید و زیرساخت‌های آموزشی دائماً به‌روزرسانی شوند. خوشبختانه از سال گذشته، مانع بزرگی که ۲۰ سال در توسعه زیرساخت و نیروی آموزشی ما را در شورای عالی اداری درگیر و سیستم توسعه را متوقف کرده بود، مرتفع شد و اکنون با رفع آن موانع، برنامه نوسازی و ارتقای امکانات در دستور کار قرار دارد.
سهمیه‌های کنکور به ورودی‌های صنعت هوانوردی آسیب زد
در سال‌های گذشته ورود به دانشکده هواپیمایی بسیار دشوار بود و تنها افراد توانمند و برگزیده وارد این حوزه می‌شدند، اما به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر پذیرش آسان‌تر شده است. این تغییر به معنی افت سطح علمی ورودی‌هاست؟
باید بگویم تا حد زیادی این نکته درست است. بخشی از موضوع به بحث «بورسیه» بازمی‌گردد؛ امسال خوشبختانه رتبه‌های ما تا حد زیادی به طور متوسط، به نصف تقلیل پیدا کرد؛ یعنی کیفیت ورودی‌ها افزایش پیدا کرد و دانشجویان مستعد در این قالب جذب شدند. در واقع همانند دانشگاه صنعتی شریف، جذب دانشجوی توانمند برای ما حیاتی است؛ چراکه کیفیت ورودی‌ها، پایه‌ی آموزش قوی را شکل می‌دهد. امیدوارم با فعال‌تر شدن نظام بورسیه، در سه تا چهار سال آینده شاهد فارغ‌التحصیلانی با سطح علمی بسیار بالا باشیم.
از سوی دیگر، بر اثر سهمیه‌هایی که از سوی سازمان سنجش اعمال می‌شود، همه دانشگاه‌ها نسبت به ورودی باکیفیت آسیب می‌بینند که دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری نیز از این قاعده مستثنی نیست. به طوری که پیش‌تر دانشجویان با رتبه‌های پایین و سه‌رقمی وارد دانشکده می‌شدند، اما با توجه به سهمیه‌هایی که برداشته شده و در اصل با برداشته‌شدن شاخص ۹۰ درصد آخرین رشته‌ای که بدون سهمیه قبول می‌شوند، همه دانشگاه‌ها تقریبا این مشکل رو دارند که دانشجویانی با پایه‌ی ضعیف‌تر در دروس فیزیک و ریاضی ورود می‌کنند، در حالی که این مباحث برای رشته‌های هوانوردی، پایه‌ای و حیاتی‌اند.
برنامه دانشکده برای به‌روزرسانی سرفصل‌های آموزشی در حوزه‌ی تعمیر و نگهداری هواپیما (MRO) چیست؟
در بخش آکادمیک، ما تابع مقررات وزارت علوم هستیم و باید در یک فضای خیلی محدود حرکت کنیم. یعنی هم‌زمان باید هم سیلابس‌های مورد صنعت را داشته باشیم و هم مقررات وزارت علوم را برآورده کنیم که بتوانیم رشته‌های مورد نیاز را در دفتر گسترش این وزارتخانه مصوب کنیم که این محدوده، پیچیدگی خاصی دارد و مانع از افزودن دروس تخصصی‌تر می‌شود.
با این حال، سعی کرده‌ایم سرفصل‌های رشته‌های دانشکده را با الزامات صنعت و نهادهای مرتبط تطبیق دهیم. هر چند سال نیز، سیلابس‌ها بازنگری می‌شود، با استادان صنعت مشورت می‌کنیم و بازخوردهای آن‌ها را در اصلاح برنامه‌های درسی اعمال می‌کنیم.
اما در دوره‌های آزاد، آزادی عمل بیشتری داریم. در این بخش، تمامی دوره‌ها بر اساس الزامات سازمان ایکائو (ICAO)، دستورالعمل‌های سازمان هواپیمایی کشوری و اسناد بالادستی برگزار می‌شود. مدرسین این دوره‌ها از میان کارشناسان خبره‌ی صنعت، انتخاب و توسط مراجع ذی‌صلاح تأیید می‌شوند.
آیا دانشکده برنامه یا تجربه‌ای از همکاری آموزشی با مراکز بین‌المللی دارد؟
در حال حاضر فضای کشور برای ارتباطات خارجی بسته است، اما در دو سه سال گذشته، تلاش‌های مثبتی صورت گرفته است. برای مثال، هیأتی از سازمان هواپیمایی عمان از دانشکده بازدید کرد و از تجهیزات موجود شگفت‌زده شد. در پی آن مقرر شد، زمینه‌ی امضای تفاهم‌نامه‌ای آموزشی در قالب همکاری‌های رسمی بین سازمان‌های هواپیمایی دو کشور فراهم شود. همچنین نمایندگانی از زیمبابوه بازدید و مذاکره داشتند و اخیراً نیز با دانشگاه «ساپینزا» تفاهم‌نامه‌ای برای همکاری در حوزه‌ی مدیریت هوانوردی امضا کردیم.
به هر حال، برنامه‌ی ما این است که حتما همکاری‌های بین‌المللی خود را توسعه دهیم؛ ابتدا با کشورهای منطقه و سپس با دانشگاه‌ها و مؤسسات آکادمیک هوانوردی در سطح جهان، چرا که این صنعت ذاتاً بین‌المللی است.
لطفاً از برنامه‌های توسعه‌ای آینده‌ی دانشکده بگویید.
هدف ما تبدیل دانشکده هواپیمایی کشور به قطب آموزش صنعت هوانوردی کشور است. علاوه بر رشته‌های فعلی، در حال رایزنی با دفتر گسترش آموزش عالی برای اضافه کردن سه رشته‌ی جدید هستیم:
۱. آتش‌نشانی و نجات فرودگاهی
۲. مدیریت هوانوردی
۳. کارشناسی امنیت و ایمنی هوانوردی
با تصویب این رشته‌ها، از سال آینده پذیرش دانشجو در آن‌ها آغاز می‌شود.
در برنامه‌ی میان‌مدت (سه تا پنج سال آینده) نیز درنظر داریم با توسعه‌ی رشته‌هایی همچون «مدیریت فرودگاهی»، «مدیریت شرکت‌های هواپیمایی» و «کارشناسی ارشد تعمیر و نگهداری» دانشکده را به "دانشگاه هواپیمایی کشوری" تبدیل کنیم. همچنین ایجاد رشته هوافضا گرایش «صلاحیت پرواز» نیز در دستور کار قرار دارد که این رشته‌ها بر مبنای نیاز واقعی صنعت طراحی شده‌اند.
در حوزه‌ی آموزش‌های آزاد نیز اخیرا، در ماه‌های اخیر تفاهم‌نامه‌هایی با سازمان مدیریت صنعتی، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران‌ایر) و شرکت PGS امضا کرده‌ایم تا ظرفیت‌های صنعت را برای برگزاری دوره‌های تخصصی و کاربردی به کار بگیریم.
در بخش پژوهش نیز فعالیت‌هایی در جریان است؛ از جمله تأسیس "مرکز نوآوری هوانوردی" که پیش‌بینی می‌شود افتتاح رسمی آن در اواخر آذرماه انجام شود. همچنین مجوز انتشار یک ژورنال تخصصی صنعت هوانوردی دریافت شده که در آن تحقیقات علمی و کاربردی این حوزه منتشر خواهد شد و این ژورنال نیز از پایان سال جاری فعالیت خود را آغاز می‌کند.
ارسال نظر