مصاحبه نوروزی با کاپیتان تورج دهقانی زنگنه معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری

علاقمندان به هوانوردی با شما آشنایی دارند اما لطفا مجددا خود را برای مخاطبان ماهنامه "شبکه صنعت هوانوردی" معرفی کرده و از سوابق تحصیلی و کاری خود برای ما بگویید.

من امیر سرتیپ خلبان ستاد تورج دهقانی زنگنه رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران هستم، در سال ۱۳۳۷ در کرمانشاه به دنیا آمدم، بعد از اخذ مدرک دیپلم با قبولی در آزمون خلبانی، دوره‌های آموزشی را در ایالات متحده آمریکا گذراندم و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران بازگشتم.

با شروع جنگ ایران و عراق، در لباس رزم نیروی هوایی ارتش ایران به عنوان خلبان شکاری سرباز ایران و اسلام بودم و همزمان در کسوت معاون اطلاعات عملیات پایگاه سوم شکاری و معاون نظامی خدمت می‌کردم، در طول جنگ تحمیلی 598 سورتی پرواز به انجام رساندم و در عملیات حمله به پالایشگاه عین زاله که مورد تقدیر مقام معظم رهبری قرار گرفت، عملیات بمباران بغداد که باعث شد صدام تعداد 7 نفر از فرماندهان پدافند خود را برکنار و برخی را اعدام نماید و حمله به پالایشگاه کرکوک در اسفند 66 حضور داشتم.

در ارتش جمهوری اسلامی ایران سمت‌های مختلفی را از جمله فرماندهی گردان شکاری تاکتیکی، فرماندهی جنگ‌های الکترونیک و فرماندهی آشیانه جمهوری اسلامی را بر عهده داشتم.

از آنجایی که استاد خلبان هواپیماهای ایرباس و بویینگ هستم سال‌ها به آموزش خلبانی مشغول بودم، شرکت‌های هواپیمایی معراج، کاموتک پرواز و هواپیمایی دنا را تاسیس کردم و مدیریت آن‌ها را بر عهده داشتم که در سال ۱۳۹۳ هواپیمایی معراج توانست کمترین تاخیر پرواز را در میان دیگر شرکت‌های هواپیمایی ایران داشته باشد.

از اوایل دهه ۸۰ تا اردیبهشت ۱۳۹۸ عهده دار سمت مشاور عالی فرمانده کل ارتش بودم که از سوی هیئت دولت به ریاست هیئت مدیره و مدیرعاملی شرکت هواپیمایی حامل پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران، هما منصوب شدم، دوران حضورم در ایران ایر طولانی نبود چرا که در ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ با موافقت هیئت دولت عهده دار ریاست سازمان هواپیمایی کشوری ایران شدم.

لطفا درباره سازمان هواپیمایی کشوری و وظایف آن توضیحاتی را ارائه بفرمایید.

ایکائو یا سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی یک نهاد تخصصی زیرمجموعه سازمان ملل متحد است که وظیفه مدیریت صنعت هوانوردی جهان را بر عهده دارد، سازمان‌های کوچکتری در سطح کشورها نیز وجود دارند تا بر تحقق اهداف ایکائو نظارت داشته باشند، سازمان هواپیمایی کشوری ایران نیز در همین راستا وظایف خود را انجام می‌دهد.

وظایف سازمان هواپیمایی کشوری که به مثابه نماینده دولت در جهت اعمال حاکمیت در صنعت حمل و نقل هوایی کشور است به شرح زیر می‌باشد:

• سیاست‌گذاری و برنامه ریزی و تعیین خط مشی‌های اقتصادی و بازرگانی بین المللی حمل و نقل هوایی کشور
• سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در مورد نوع، تعدد جایگاه دستگاه‌های ناوبری و کمک ناوبری و ارتباطی در فرودگاه‌ها و نظارت بر عملکرد فرودگاه‌ها
• سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در زمینه آموزش و تربیت پرسنل متخصص هواپیمایی برای کلیه موسسات هواپیمایی
• سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در امور مخابراتی و صدور دستورالعمل‌های مربوط به امور مخابرات و مبادله پیام‌ها و دستگاه‌های مورد نیاز در فرودگاه‌ها
• برنامه‌ریزی در خصوص برقراری سیستم‌های برق اضطراری و روشنایی باندها و نظارت بر نصب و بهره برداری صحیح از سیستم‌ها و تجهیزات مربوطه
• صدور دستورالعمل‌های مورد نیاز در امور امنیتی، زمینی، آتش نشانی و آموزشی پرسنل و نظارت بر حسن اجرای آن
• تدوین استاندارد پرواز، نظارت بر شرکت‌های هواپیمایی از نظر تایید صلاحیت و رعایت نکات و استانداردهای ایمنی و صدور گواهینامه‌ها و تدوین و تنظیم مقررات مربوطه
• تنظیم و تدوین مقررات و دستورالعمل‌های مربوط به کنترل فضای کشور و صدور اجازه پرواز و جلوگیری از آن و نظارت بر واحدهای مراقبت پرواز فرودگاه‌ها
• تایید انواع هواپیماهایی که می‌توانند در ایران به فعالیت حمل و نقل هوایی بپردازند
• تهیه طرح موافقتنامه‌ها و قراردادهای بین‌المللی و مبادله آن‌ها
• تهیه و تدوین دستورالعمل‌های امنیتی، حفاظتی با رعایت مقررات و استانداردهای بین المللی و داخلی مربوطه و نظارت بر اعمال آن‌ها
• عضویت و ارتباط با سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ICAO) و سایر سازمان‌های جهانی ذیربط با رعایت مقررات مربوطه
• بررسی سوانح و حوادث هواپیمایی و اعمال مجازات‌های لازمه طبق مقررات مربوطه
• بررسی و ارائه طرح‌های فرودگاهی و نظارت بر رعایت استانداردهای بین المللی مربوطه
• تایید صلاحیت فنی و تخصصی مدیران و مسئولان عملیاتی فرودگاه‌های کشور قبل از انتصاب آنان توسط مدیرعامل شرکت فرودگاه‌های کشور
• انجام امور برنامه‌ریزی، امور اداری، مالی، حقوقی، ارزشیابی و سایر خدمات مدیریتی و پشتیبانی سازمان و پرسنل مربوطه
• صدور، تمدید، تعلیق و لغو مجوز تاسیس دفاتر خدمات مسافرت هوایی
• نظارت و ارزیابی مستمر نحوه فعالیت دفاتر خدمات مسافرت هوایی
• آموزش توجیهی و تخصصی مدیران فنی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و برگزاری آزمون تخصصی مربوط

پتانسیل موجود در صنعت هوانوردی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید.

پتانسیل موجود صنعت هوانوردی ایران را می‌توان در سه بخش دسته‌بندی کرد:

1. سبقه طولانی: ایران یکی از کشورهای قدیمی در صنعت هوانوردی به شمار می‌رود، ما جزو 54 کشور اول امضا کننده پیمان شیکاگو هستیم و جاری شدن صنعت هوانوردی در کشور ما به بیش از هفتاد سال می‌رسد که این خود نوید وجود پتانسیل بالای صنعت هوانوردی ما نه تنها در بعد داخلی بلکه در بعد خارجی و جهانی آن است.
2. نیروی انسانی متخصص: وجود سرمایه‌های انسانی و افراد متخصص در صنعت هوانوردی کشور که در طول دوران تحریم‌های غیر قانونی و ظالمانه توانسته­اند ارائه خدمات در این حوزه را تداوم و تضمین نمایند، خود گواهی بر پتانسیل بالای موجود در صنعت هوانوردی کشور می­باشد.

1. شرکت‌های دانش بنیان: از گذشته وجود شرکت‌های مختلف فعال در حوزه هوانوردی باعث رشد و تعالی این صنعت بوده، اما امروزه با وجود شرکت‌های دانش بنیان که اکثر از نیروهای جوان و با انگیزه و خلاق استفاده می‌کنند صنعت هوانوردی با شیب رشد بیشتری به سمت اهداف تبیین شده در حرکت است.

این سه مورد فقط بخشی از پتانسیل‌های صنعت هوانوردی کشور ماست اما به حول قوه الهی با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده در راستای افزایش بهره‌‌وری این پتانسیل‌ها که منجر به رشد هرچه بیشتر صنعت هوانوردی می‌شود گام‌های بزرگی بر خواهیم داشت.

لطفا برنامه‌های سازمان برای نوروز که احتمالا با افزایش پروازها همراه خواهد بود را شرح دهید.

سازمان هواپیمایی کشوری هر ساله اقدام به تشکیل ستاد نوروزی می‌کند و در طی جلساتی با معاونان بازرگانی شرکت‌های هواپیمایی و سایر ارگان‌ها و نهادهای دخیل در انجام پروازها تدابیر لازم به منظور انجام هرچه بهتر پروازهای نوروزی را بررسی و دستوراتی را ابلاغ می‌کند امسال نیز طی روال گذشته این جلسه برگزار و موارد زیر به شرکت‌های هواپیمایی دستور داده شد:

• شرکت‌های هواپیمایی باید براساس توان عملیاتی و ساعت پرواز تعیین شده و تعداد ناوگان آماده به کار در فرودگاه‌های پر ترافیک پروازهای خود را برنامه‌ریزی کنند.
• همه شرکت‌های هواپیمایی موظف هستند، هواپیماهای جایگزین داشته باشند تا در صورت نقص فنی نسبت به جابه‌جایی هواپیما برای اعزام مسافران اقدام کنند تا از ابطال پروازها جلوگیری شود.
• شرکت‌های هواپیمایی باید قبل از اخذ مجوز پرواز از فروش بلیت خودداری کنند و تعهد بیش از توان ایجاد نکنند و با اولویت کسب رضایت مسافر در بروز تاخیرات نسبت به اطلاع رسانی سریع اقدام کنند.
• شرکت‌ها باید حتما در ایستگاه یک نماینده مستقر پاسخگو داشته باشند تا جوابگوی مردم باشد.

اقدامات سازمان برای افزایش نرخ رشد صنعت هوانوردی کشور را شرح دهید.

سازمان هواپیمایی کشوری با اعمال سیاست‌های تشویق سمت عرضه و ایجاد مشوق برای ورود سرمایه و بنگاه‌های جدید به صنعت و نظارت بر ارتقای کمی و کیفی خدمات ارائه شده و توسعه شبکه پروازی به رشد صنعت هوانوردی در کشور کمک می‌کند، در این زمینه نیز تلاش‌های بسیاری انجام شده، برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت بسیاری برای این حوزه تبیین کردیم که انشاالله بتوانیم باعث رشد و شکوفایی هر چه بیشتر صنعت هوانوردی ایران عزیزمان باشیم.

روند توسعه هوانوردی عمومی در کشور را چطور ارزیابی می‌کنید.

در دنیا از هوانوردی عمومی به عنوان موتور محرکه صنعت هوانوردی یاد می‌شود اما متاسفانه در کشور ما این مبحث تاکنون جایگاه واقعی خود را نداشته و به آن به اندازه کافی و شایسته پرداخته نشده است. لیکن به تازگی سازمان هواپیمایی کشوری با همکاری بسیاری از بخش‌های مرتبط با این موضوع کارگروه ویژه‌ای را مسئول تدوین شیوه نامه مختص هوانوردی عمومی با هدف تسهیل شرایط ورود و فعالیت در این حوزه نموده و در آینده‌ای نزدیک شاهد رشد این بخش خواهیم بود.

اگر چه که شاید هوانوردی عمومی در کشور ما موضوع تازه‌ای باشد اما این حوزه در کشورهای توسعه یافته از قدمتی طولانی برخوردار است و ما نیز در تلاشیم که با شروع فعالیت هوانوردی عمومی در ایران سختی‌های ابتدای کار را پشت سر بگذاریم تا در ادامه با سرعت بیشتری به سمت اهداف تبیین شده پیشروی کنیم.

نحوه پایش مشکلات صنعت هوانوردی چگونه است؟

پایش مشکلات صنعت هوانوردی کشور از طریق بازرسی‌های برنامه­ای و سرزده از بنگاه‌های فعال در این عرصه و انعکاس یافته‌ها به انجمن‌های صنفی مربوطه و ارتباط مستقیم با ذینفعان انجام می­گیرد.

بازرسان سازمان هواپیمایی کشوری بر اساس قوانین و دستورالعمل‌های داخلی و بین‌المللی اقدام به بازدید از مراکز و بخش‌های مختلف صنعت هوانوردی می‌کنند و چنانچه مواردی از تخطی قوانین پیدا کنند سریعا با گزارش به نهادهای مربوطه درصدد رفع این یافته‌ها اقدام می‌کنند.

لطفا از اقدامات سازمان در مبحث رعایت حقوق مسافران برای ما بگویید.

برای اطمینان از رعایت حقوق مسافران عزیز، سازمان هواپیمایی کشوری اقدام به تعبیه سامانه حقوق مسافر نموده که از طریق سایت سازمان قابل دسترسی می­باشد و از این مسیر شکایات تمامی مسافران از شرکت‌های هواپیمایی یا دفاتر خدمات مسافرتی دریافت و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، لازم به ذکر است که به 100% تمام پیام‌های دریافتی از این طریق رسیدگی شده و گزارش کلی این موارد بصورت ماهانه منتشر می‌شوند.

روش‌های دیگری نیز برای نظارت بر صنعت هوانوردی و کیفیت خدمات ارائه شده شرکت‌ها در دست تهیه هستندکه انشاالله به زودی اطلاع رسانی خواهد شد.

ذکر این نکته را نیز ضروری می‌دانم که تمام تلاش مجموعه سازمان هواپیمایی کشوری کسب رضایت استفاده کنندگان از خدمات صنعت هوانوردی است.

با توجه به وضعیت حال حاضر کشور آینده صنعت هوانوردی را چگونه پیش‌بینی می‌کنید.

اقتصاد جهان در حال حاضر به واسطه شیوع ویروس کرونا به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و رشد اقتصادی در اکثریت قریب به اتفاق کشورها به صورت قابل ملاحظه­ای پایین آمده است. صنعت هوانوردی جهان نیز از این شرایط رکودی متاثر شده به گونه‌ای که بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی مطرح جهان اقدام به زمین‌گیر کردن ناوگان و تعدیل نیروهای خود نموده­اند. صنعت هوانوردی کشور ما نیز که علاوه بر مورد فوق از سالیان گذشته درگیر تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی کشورهای غربی است، بیشترین تاثیرپذیری را داشته است. لیکن با مرتفع شدن شرایط رکود حاکم بر اقتصاد جهان و کشور، با عنایت به پتانسیل‌های موجود در صنعت هوانوردی کشور مطمئنا شاهد رشد و پیشرفت این صنعت خواهیم بود.

چه سخنی با دانشجویان حال حاضر رشته‌های هوانوردی و علاقه مندانی که درصدد انتخاب این رشته‌ها هستند، دارید؟

با توجه به حوزه­های متنوع فعالیت در صنعت هوانوردی، افق روشنی پیش روی دانشجویان رشته‌های مرتبط با این صنعت وجود دارد، پیام من به شما دانشجویان و جوانان عزیز صنعت هوانوردی کشور این است که با جدیت و پشتکار تمامی مراحل مربوط به تحصیل خود در رشته موردنظر را طی نمایید تا بتوانید در آینده به عنوان یک متخصص مسئولیت خود در قبال صنعت هوانوردی و کشورمان را به نحو احسن انجام دهید. 

سخن پایانی

از این طریق می‌خواهم حلول سال جدید و عید نوروز را خدمت تمام مردم ایران مخصوصا پرسنل محترم فعال در صنعت هوانوردی کشور تبریک بگویم، امیدوارم که با تلاش مضاعف در کنار یکدیگر باعث اعتلای هرچه بیشتر این صنعت مهم شویم.

آرزوی سلامتی و توفیق برای تمام ایرانیان در سرتاسر جهان دارم و امیدوارم که در سال جدید شاهد وقوع اتفاقات خوبی برای ایران عزیزمان باشیم.