هرج و مرج در فرودگاه‌های جهان بعد از زمین‌گیری خانواده ایرباس A۳۲۰

کن نیوز| پس از وقوع یک کاهش ارتفاع ناگهانی در پرواز شرکت «جت‌بلو» (JetBlue) در ۳۰ اکتبر (۸ آبان) که به آسیب‌دیدگی دست‌کم ۱۵ مسافر انجامید، بررسی‌های شرکت «ایرباس» (Airbus) و نهادهای ایمنی پرواز اروپا به کشف نقصی مهم در نرم‌افزار یکی از رایانه‌های حیاتی هواپیماهای سری A۳۲۰ انجامید؛ نقصی که بنا بر ارزیابی‌ها می‌توانست تحت شرایط خاصِ تابش شدید خورشیدی، داده‌های حیاتی سامانه‌های کنترل پرواز را مختل کند.

به گزارش کن نیوز، هشدار روز جمعه‌ «آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا» (EASA) برای توقف برخی پروازها، و به دنبال آن هشدار سازمان هوانوردی فدرال آمریکا (FAA)، سبب شد حدود ۶ هزار هواپیما از ناوگان جهانی ایرباس در بیش از ۶۵ کشور، شامل مدل‌های A۳۱۸، A۳۱۹، A۳۲۰ و A۳۲۱، برای انجام به‌روزرسانی فوری نرم‌افزاری یا تعویض سخت‌افزار زمین‌گیر شوند. این اختلال ناگهانی، که در شلوغ‌ترین روزهای سفر در آمریکا و برخی کشورهای آسیایی رخ داد، یکی از گسترده‌ترین بحران‌های فنی سال‌های اخیر در صنعت هوانوردی را رقم زد.

دلیل اختلال؛ نرم‌افزار جدید ELAC و نقش تابش خورشیدی

شرکت ایرباس اعلام کرده است که مشکل ایجادشده در هواپیماهای خانواده A۳۲۰ ناشی از نقص در نسخه جدید نرم‌افزار Elevator and Aileron Computer» (ELAC)» بوده است؛ نرم‌افزاری که وظیفه کنترل سطوح پروازی و شهپر هواپیما را بر عهده دارد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که تابش شدید خورشیدی در ارتفاع بالا می‌تواند داده‌های حیاتی این سیستم را مختل کرده و عملکرد سامانه‌های کنترل پرواز را با خطر مواجه کند.

براساس اعلام ایرباس و نهادهای ایمنی، بیشتر هواپیماهای متاثر تنها نیازمند بازگشت سریع به نسخه پیشین نرم‌افزار هستند و این فرآیند به طور معمول دو تا سه ساعت زمان می‌برد. با این حال، حدود ۹۰۰ هواپیمای قدیمی‌تر نیاز به تعویض کامل رایانه ELAC دارند که انجام آن زمان بیشتری می‌طلبد و ممکن است تاثیر کوتاه‌مدتی بر برنامه پروازها باقی بگذارد.

ابعاد بحران؛ از زمین‌گیر شدن هزاران هواپیما تا تاثیر بر سفرهای آخر هفته

هشدار اولیه آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا و تایید شرکت ایرباس مبنی بر وجود نقص در نرم‌افزار «ELAC»، تولید شرکت هوافضا و دفاعی «Thales»، سبب شد بخش قابل توجهی از ناوگان A۳۲۰ در جهان به طور موقت متوقف شود. بنا بر اعلام رسمی، حدود ۶ هزار هواپیما، یعنی بیش از نیمی از ناوگان فعال این خانواده، باید پیش از انجام پروازهای مسافری مورد بازبینی نرم‌افزاری قرار می‌گرفتند.

در اروپا، شرکت‌های «لوفت‌هانزا» (Lufthansa)، «سوئیس» (Swiss)، «هواپیمایی اتریشی» (Austrian Airlines) و «ایرفرانس» (Air France) با برخی تاخیر و لغو پروازها مواجه شدند. «فرودگاه شارل‌دوگل» پاریس و «گاتویک» لندن از برخی اختلال‌ها خبر دادند، اما فرودگاه «هیترو» اعلام کرد که هیچ لغو پروازی نداشته است. شرکت لوفت‌هانزا آلمان نیز اعلام کرد که اکثر به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری در طول شب انجام شد و وقفه‌های عملیاتی به حداقل رسید.

در آسیا، شرکت «آنا» (ANA) ژاپن ۹۵ پرواز را لغو کرد و بیش از ۱۳ هزار مسافر تحت تاثیر قرار گرفتند. «جت‌استار» (Jetstar) در استرالیا ۹۰ پرواز را کنسل کرد و «تایگرایر» (Tigerair) تایوان نیز اعلام کرد که چندین پرواز با تاخیر روبه‌رو شده‌اند.

در آمریکا، همزمان با بازگشت میلیون‌ها مسافر پس از تعطیلات «روز شکرگزاری»، شلوغ‌ترین دوره سفر در این کشور، شرکت‌ها تحت فشار مضاعفی قرار گرفتند. شرکت هواپیمایی «امریکن ایرلاینز» (American Airlines)، بزرگترین اپراتور A۳۲۰ در جهان، اعلام کرد که ۲۰۹ فروند از ۴۸۰ هواپیما این شرکت نیاز به رفع نقص دارند اما بیشتر آنها تا شنبه به‌روزرسانی شدند. «یونایتد ایرلاینز» (United Airlines) نیز اعلام کرد که تمام هواپیماهای آن به‌روزرسانی شده‌اند اما شرکت «جت‌بلو» (JetBlue) مجبور شد ۷۰ پرواز را برای روز یکشنبه لغو کند.

بازگشت تدریجی نظم به آسمان

فیلیپ تابارو وزیر حمل و نقل فرانسه روز شنبه به وفت محلی اعلام کرد که به‌روزرسانی‌ها برای بیش از ۵ هزار هواپیما به خوبی پیش رفت و کمتر از ۱۰۰ هواپیما همچنان به به‌روزرسانی نیاز دارند. همچنین داده‌های سامانه‌های ردیابی پرواز مانند «Cirium» و «FlightAware» نشان دادند که تا عصر شنبه به وقت محلی، وضعیت بیشتر فرودگاه‌ها به حالت عادی بازگشته است.

گیوم فوری، مدیرعامل ایرباس، بابت چالش‌های لجستیکی و تاخیرهایی که پس از اعمال این اصلاحیه ایجاد شد، از مشتریان عذرخواهی کرد. او پیشتر در پیامی در «لینکدین» نوشت: تیم‌های ما شبانه‌روز در تلاش‌اند تا از اپراتورها پشتیبانی کنند و این به‌روزرسانی‌ها را هرچه سریع‌تر اجرا کنند تا هواپیماها به وضعیت عملیاتی بازگردند و پروازها با همان سطح ایمنی مورد انتظار از ایرباس ادامه یابد.

با وجود ابعاد گسترده اختلال، تلاش شبانه‌روزی خطوط هوایی موجب شد پروازها به‌تدریج به شرایط عادی بازگردند؛ هرچند پیامدهای مدیریتی، فنی و عملیاتی این رویداد همچنان مورد بحث کارشناسان صنعت هوانوردی است. کارشناسان می‌گویند از آنجا که هواپیماهای خانواده A۳۲۰ پرفروش‌ترین هواپیماهای ایرباس هستند، صنعت انتظار دارد این شرکت جزئیات بیشتری از دلیل فنی خطا و احتمال تکرار ارائه کند.