تشخیص منشأ باد‌های خورشیدی ممکن شد

برای دریافت اطلاعات بیشتر از خورشید تاکنون اقدامات و تحقیقات فراوانی در دنیا انجام شده است و با پیشرفت علم و فناوری در جهان، صبح دوشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ مدارگرد خورشیدی سولار اوربیتر توسط ایرباس و به وسیله موشک اطلس از پایگاه کیپ کاناورال در فلوریدای آمریکا به فضا فرستاده شد. مأموریت این مدارگرد ۷ ساله است و ۱۰ ابزار سنجش در محل و سنجش از راه دور روی آن تعبیه شده است.

باد خورشیدی یکی از ویژگی‌های همه جا حاضر منظومه شمسی است. این جریان پیوسته و پرسرعت ذرات باردار از خورشید، فضای بین سیاره‌ای را پرمی‌کند. 

این امر روی زمین باعث ایجاد طوفان‌های ژئومغناطیسی می‌شود که می‌تواند عملکرد ماهواره‌ها را مختل و باعث ایجاد شفق‌های قطبی خیره‌کننده (نور‌های شمالی و جنوبی) در عرض‌های جغرافیایی بالا شوند، اما چگونگی تولید باد خورشیدی توسط خورشید همچنان نامشخص باقی مانده است. 

مشاهدات جدید انجام شده توسط مدارگرد خورشیدی سولار اوربیتر، ممکن است پاسخی برای این سوال ارائه دهد.

محققان اعلام کردند این فضاپیما جت‌های نسبتاً کوچکی از ذرات باردار را شناسایی کرده است که به طور پراکنده از تاج، جو بیرونی خورشید، با سرعت مافوق صوت به مدت ۲۰ تا ۱۰۰ ثانیه خارج می‌شوند.

جت‌ها از ساختار‌های روی تاج به نام حفره‌های تاجی ساطع می‌شوند که در آن میدان مغناطیسی خورشید به جای بازگشت به ستاره، به سمت فضا گسترش می‌یابد و به دلیل اندازه نسبتاً کوچک آن‌ها هواپیما‌های بایکولر نامیده می‌شوند. جت‌ها از مناطقی به عرض چند صد مایل سرچشمه می‌گیرند که در مقایسه با اندازه خالص خورشید که قطر آن ۸۶۵ هزار مایل (۱.۴ میلیون کیلومتر) است، بسیار کوچک است.

لاکشمی پرادیپ چیتا، فیزیکدان خورشیدی از موسسه تحقیقات منظومه شمسی ماکس پلانک در آلمان و نویسنده اصلی این تحقیق گفت: تصور ما این است که این جت‌ها در واقع عامل منبع اصلی جرم و انرژی برای پشتیبانی از باد خورشیدی هستند.

باد خورشیدی از پلاسما، گاز یونیزه یا گازی که در آن اتم‌ها الکترون از دست می‌دهند، تشکیل شده است که عمدتاً هیدروژن یونیزه است.

شیتا گفت: خلاف باد‌های روی زمین که دور کره زمین می‌چرخند، باد خورشیدی به فضای بین سیاره‌ای می‌وزد.

زمین و سایر سیارات منظومه شمسی هنگام گردش به دور خورشید از باد خورشیدی عبور می‌کنند. میدان مغناطیسی و اتمسفر زمین به عنوان سپر عمل می‌کنند و با مسدود کردن ذرات مضر و تشعشعات خورشید، از حیات محافظت می‌کنند، اما باد خورشیدی دائما در حال گسترش به سمت بیرون از خورشید است و قدرتمندتر می‌شود.

داده‌های این مطالعه سال گذشته توسط یکی از سه تلسکوپ روی ابزاری به نام تصویر فرابنفش شدید در مدارگرد خورشیدی به دست آمد، کاوشگری که توسط آژانس فضایی اروپا و ناسا ساخته شده و در سال ۲۰۲۰ پرتاب شد. 

آندره ژوکوف، فیزیکدان خورشیدی و یکی از نویسندگان این مطالعه از رصدخانه سلطنتی بلژیک می‌گوید: این کشف از آن جهت اهمیت دارد که مکانیسم فیزیکی تولید باد خورشیدی را روشن‌تر می‌کند.

وجود باد خورشیدی توسط یوجین پارکر، فیزیکدان آمریکایی، در دهه ۱۹۵۰ پیش بینی و در دهه ۱۹۶۰ تایید شد.

چیتا خاطرنشان کرد: منشا باد خورشیدی یک راز دیرینه در اخترفیزیک باقی مانده است و چالش اصلی تعیین فرآیند فیزیکی غالبی است که به باد خورشیدی قدرت می‌دهد.

مدارگرد خورشیدی در حال کشف جزئیات جدیدی در مورد باد خورشیدی است و انتظار می‌رود در سال‌های آینده با استفاده از ابزار‌های اضافی و مشاهده خورشید از زوایای دیگر، داده‌های بهتری به دست آورد.

ژوکوف، از نویسندگان این مطالعه ادامه داد: باد‌های ستاره‌ای یک پدیده رایج در بیشتر ستارگان هستند، اگر چه مکانیسم فیزیکی ممکن است بین انواع مختلف ستارگان متفاوت باشد.