ایمنی و سوانح : عجله مرگبار

یکم ژوئن سال ۱۹۹۹ میلادی می باشد. قرار است یک فروند هواپیمای ام دی ۸۲ متعلق به خطوط هوایی امریکن ایرلاینز فرودگاه بین المللی فورت ورث واقع در دالاس را به مقصد فرودگاه لیتل راک واقع در آرکانساس ایالات متحده آمریکا با ۱۳۹ مسافر و ۶ خدمه ترک نماید.

خلبان پرواز کاپیتان بوشمن ۴۸ ساله با حدود ۱۰ هزار ساعت پرواز یکی از با تجربه ترین خلبانان خطوط هوایی امریکن ایرلاینز می باشد. هواپیمایی که قرار است این پرواز توسط آن صورت گیرد توسط خدمه دیگری در حال پرواز به سمت فرودگاه فورت ورث بوده تا پس از انجام فرود در این فرودگاه، خلبان بوشمن به وسیله آن پرواز شماره ۱۴۲۰ به مقصد دالاس را انجام دهد. 

پیش از پرواز به خلبانان اعلام می گردد که به دلیل وجود شرایط بد آب و هوایی در مسیر پرواز قرار است این پرواز با کمی تاخیر صورت گیرد. طبق قوانین شرکت هواپیمایی امریکن ایرلاینز حداکثر زمان انجام وظیفه خدمه به عنوان خلبان(Duty time) در هر روز ۱۴ ساعت بوده و خلبانان نمی توانند بیش از ۱۴ ساعت در یک روز را پرواز نماید. همچنین به دلیل شرایط بد آب و هوایی نیز هواپیمای در نظر گرفته شده برای پرواز ۱۴۲۰ قرار است با تاخیر به فرودگاه فورت ورث برسد. خلبانان این پرواز درمی یابند که اگر تا ساعت ۲۳ و ۱۶ دقیقه از فرودگاه دالاس خارج نشوند از این ۱۴ ساعت تجاوز نموده و دیگر قادر به انجام پرواز نخواهند بود.

در نهایت در ساعت ۲۲ و ۴۰ دقیقه با درخواست خلبانان، یک فروند هواپیمای ام دی دیگر برای این پرواز جایگزین شده و خلبانان پس از انجام چک لیست و دستورالعمل‌های لازم فرودگاه مبدا را به مقصد لیتل راک ترک می‌کنند. پس از گذشت حدود نیم ساعت از زمان پرواز به خلبانان وجود ابرهای رعدآسا و خطرناک در فرودگاه مقصد اعلام می گردد. خلبانان از فاصله دور متوجه وقوع رعد و برق های متوالی در فرودگاه لیتل راک می‌شوند. 

خلبانان جهت عبور ایمن از میان تلاطم های شدید طوفان و ابر های رعد آسای شکل گرفته در نزدیکی فرودگاه لیتل راک تصمیم به افزایش سرعت هواپیما در حین انجام تقرب نهایی به باند فرودگاه می‌گیرند.(تقرب نهایی به حرکت نهایی هواپیما هم راستا با جهت باند فرودگاه به منظور انجام فرود بر روی آن گفته می شود).

هواپیما دچار تکان‌های شدیدی شده اما این تکانها توسط خلبانان مهار می‌گردد. هواپیما لحظه به لحظه به فرودگاه نزدیک تر می شود. خلبانان با تلاش فراوان چرخ‌های هواپیما را بر روی باند بر زمین گذاشته اما هواپیما بر روی باند سرخورده و خلبانان نمی توانند آن را کنترل نمایند و در نهایت هواپیما از انتهای باند با سرعت خارج شده و دچار سانحه می‌گردد. تیم های آتش نشانی و چندین آمبولانس خود را به سرعت به محل وقوع سانحه میرسانند. هواپیما به دو نیم تقسیم شده و به شدت آسیب دیده است. یازده سرنشین این پرواز از جمله کاپیتان بوشمن در این سانحه جان خود را از دست داده و نیز بیشتر سرنشینان دچار آسیب جدی میشوند. 

فیلم شبیه سازی شده پرواز :

ستاد ملی ایمنی و حمل و نقل ایالات متحده موسوم به ان تی اس بی سریعا به محل سانحه اعزام شده و وظیفه کشف علل وقوع این سانحه را برعهده دارد. جعبه‌های سیاه هواپیما به سرعت یافت شده و به مقر ان تی اس بی جهت انجام بررسی های لازم منتقل میگردند. بازرسان رفتار خلبانان پرواز در هنگام مواجه شدن با آب و هوای طوفانی و رعدآسا را مورد بررسی قرار می‌دهند. آنها طی آزمایشی که بر روی ۱۹۵۲ خلبان در شرایط مشابه انجام می‌دهند متوجه می‌شوند که ۱۳۱۰ نفر از این خلبانان تمایل به ادامه پرواز و وارد شدن به شرایط خطرناک آب و هوایی موجود در فرودگاه مقصد را دارند. تحقیقات نشان دادند که در شرایطی که خلبانان در تلاش برای انجام فرود در شب هنگام باشند و یا به حداکثر زمان انجام وظیفه خود(Duty time) در آن روز نزدیک شده باشند و یا اگر در آن شرایط بد آب و هوایی هواپیمای دیگری را ببینند که با موفقیت در فرودگاه مقصد فرود آمده بی‌دقت شده و تمایل به فرود در هوای طوفانی در آنان افزایش می‌یابد.

اما پس از بررسی داده های ضبط شده در جعبه‌های سیاه بازرسان با واقعیت‌های شوکه کننده ای روبرو می‌شوند. اهرم اسپویلر توسط خلبانان پیش از فرود در موقعیت مخصوص خود قرار نگرفته بود و به همین دلیل هواپیما بر روی باند توقف نکرده و از انتهای باند خارج شده بود.

(اسپویلر به سطوحی بر روی بالهای هواپیما گفته می‌شوند که در زمان فرود هواپیما به صورت خودکار بالا آمده و باعث کاهش سرعت هواپیما بر روی باند میگردند اما پیش از فرود، خلبانان باید اهرم آن را در موقعیتی مخصوص قرار دهند تا پس از انجام فرود، این سیستم به صورت خودکار عمل نماید).

بازرسان متوجه می شوند به علت عجله بیش از حد خلبانان در انجام فرود، آنها در انجام چک لیست های بسیار حیاتی پیش از فرود ناموفق بوده اند.

صداهای ضبط شده در کابین خلبان همچنین نشان می دهند که خلبانان تا لحظات آخر پیش از انجام فرود به دلیل وجود مه شدید قادر به دیدن باند فرودگاه نبوده و این مسئله باعث فرود ناایمن و خطرناک هواپیما بر روی باند شده بود.

منبع: گزارش نهایی ان تی اس بی