مصاحبه اختصاصی کن‌نیوز با پدر صنعت هوانوردی ایران؛ استاد پرویز نیک‌پور

لطفاً خودتان را معرفی کنید و از سوابق فعالیت‌تان بگویید.

من در سال 1322 و در شهر تبریز چشم به جهان گشودم، اما سال‌های بعد را در تهران سپری کردم. در سال 1341 دیپلم ریاضی‌ام را اخذ کردم و به دلیل علاقه‌ای که به علم ریاضیات پیدا کرده بودم، دانشگاه تهران را برای ادامه تحصیل برگزیدم. مقطع کارشناسی خود را در رشته ریاضی محض با موفقیت به پایان رساندم و عازم خدمت سربازی شدم. دوران خدمت سربازی من در رسته توپخانه ارتش گذشت، 9 ماه تمام در دانشکده افسری توپخانه اصفهان مشغول فراگیری بودیم که یکی از بهترین تجربه‌های من در بحث آموزش است. پس از آن و در سال 1346 در پی فراخوان‌های استخدام گوناگونی که در مطبوعات منتشر می‌شد، در آزمون ورودی باشگاه هواپیمایی شرکت کردم و توانستم یکی از معدود افرادی باشم که به این باشگاه وارد می‌شوند. هرچند در آن سال‌ها فعالیت‌هایی در زمینه هوانوردی انجام می‌شد، اما از متخصصان ایرانی در صنعت حمل‌و‌نقل هوایی و هوانوردی غیرنظامی استفاده نمی‌شد، چرا که امکانات آموزشی در این زمینه وجود نداشت.

 

• یعنی قرار بود شما معلم هوانوردی شوید؟

بله. من به بحث آموزش علاقه بسیاری داشتم و از آنجایی که قرار بود باشگاه هواپیمایی اولین مرکز آموزش عالی فنی هواپیمایی ایران باشد که به تعدادی مدرس نیاز داشت، پس از مطالعه فراخوان در آزمون کتبی و مصاحبه شفاهی شرکت کردم. این باشگاه 12 نفر را از سراسر کشور در رشته‌های ریاضی، فیزیک و مکانیک برگزید که خوشبختانه من یکی از آنها بودم. پس از گذراندن یک دوره دو ساله و اخذ مدرک مربوطه، من و هم‌دوره‌ای‌هایم با سمت استادیار، آموزش مفاهیم هوانوردی را در باشگاه هواپیمایی آغاز کردیم.

• به چه مباحثی در باشگاه هواپیمایی پرداخته می‌شد؟
  
  در آغاز ماجرا، چند مرکز مختلف وجود داشت که هر کدام به موضوع متفاوتی می‌پرداخت: باشگاه خلبانی، پاراگلایدر، چتربازی، هواپیمای مدل و آموزشگاه فنی.
   

  

  
   
• به جز دوره‌ای که گفتید چه فعالیت دیگری در زمینه هوانوردی داشته‌اید؟

در آن سال‌ها شرکت ایران‌ایر فعالیت می‌کرد و همانطور که گفتم، متخصص ایرانی در بخش فنی نداشت. بعدها شرکت‌های ایرتاکسی، ایرسرویس و هواپیمایی پارس راه‌اندازی شدند. چون شرکت ایرتاکسی در آن زمان هیچ نیروی ایرانی نداشت، از من و یکی از دوستانم که نفرات برتر باشگاه هواپیمایی بودیم دعوت به همکاری شد. من نیز مدتی به این شرکت رفتم و کارآموزی را شروع کردم. بعد از مدتی A&P گرفتم و پس از آن موفق به گذراندن دوره تایپ شدم. پس از آن طی جلسه‌ای که با مدیر عامل وقت ایران‌ایر داشتم، قرار شد به شرکت پارس‌ایر در مشهد بروم که ابتدا محموله‌های پستی را جابجا می‌کرد و پس از آن پروازهای مسافری هم در برنامه‌هایش اضافه شد. تا اول فروردین سال 1352 در این شرکت مشغول به کار بودم و البته تجارب عملیاتی بسیاری عایدم شد. اینطور شد که مجدداً به تهران بازگشتم و دوباره در آموزشگاه عالی فنی یا همان باشگاه هواپیمایی مشغول به آموزش شدم.

• حوزه تدریس شما چه موضوعاتی بود؟

به دلیل تجربه پروازی و عملیاتی که اندوخته بودم و مختصری از آن گفته شد، به آلات دقیق هواپیما علاقه پیدا کردم و کابردشان را در عمل دیدم. در آن زمان کسی به‌صورت آکادمیک این عنوان درسی را آموزش نمی‌داد و مدرسان صرفاً بر اساس تجارب شخصی مشغول تدریس بودند. بنابراین به مدیر آموزش که او هم هم‌دوره من بود، پیشنهاد تدریس آلات دقیق را دادم. چون منش دانشگاهی داشتم و تجربه کافی هم اندوخته بودم، توانستم آموزش این درس را به خوبی آغاز کنم.

• چه بر سر باشگاه هواپیمایی آمد؟

در حال حاضر این مرکز آموزش به «دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری» تغییر عنوان داده است و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

• تحصیلات خود را ادامه ندادید؟

 در سال 1355، همراه با دوستانمان برای ادامه تحصیل در خارج از کشور اقدام کردیم. من برای مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه نورثروپ لس‌آنجلس و رشته هوافضا را انتخاب کردم. این دانشگاه همان‌طور که از اسمش پیداست، وابسته به شرکت معروف نوثروپ است و البته امروزه با نام نوثروپ-گرومن شناخته می‌شود، چون بعدها با شرکت گرومن تلفیق شد.

 

• چطور شد که به ایران بازگشتید؟

 عشق به وطن و خدمت به جوانانش، مرا در مرداد سال 1357 به ایران کشاند تا بلکه بتوانم در حوزه مورد علاقه‌ام، یعنی آموزش هوانوردی فعالیت کنم که خوشبختانه تا همین الان در مسیر هدفم قدم برداشته‌ام.

• آموزش در زمینه هوانوردی چقدر اهمیت دارد؟
  
  شاید بتوان صنعت هوانوردی را یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌هایی دانست که برای پایداری، به متخصصان بسیار و تجهیزات ویژه نیاز دارد. فضای فرودگاهی، تجهیزات آن و هواپیما که به تنهایی نماینده علوم و فناوری‌های گوناگون است، یقیناً بدون متخصصانی که هواپیما را به پرواز درآورند، تعمیر و نگهداری هواپیما را برعهده بگیرند، ترافیک هوایی را کنترل کنند، دستگاه‌های ناوبری را پایش کنند و... معنایی ندارد؛ حال آنکه تخصص بدون آموزش صحیح و کارآمد امکان‌پذیر نیست. من عمری در این زمینه وقف کردم، کتاب و جزوه تهیه کردم، سردبیر مجله هوافضا بودم و معتقدم هیچ پیشرفتی مگر با آموزش صحیح به دست نمی‌آید. هرچند انتقاداتی هم در این زمینه دارم، اما بیش از همه امیدوارم به مبحث «آموزش» بیش از پیش توجه شود و شاهد رشد روزافزون این صنعت باشیم.