روز جهانی خلبان؛ میراث خلبان ترک‌تبار

در سال 1912، یک خلبان جوان ترک تبار اولین پرواز خود را انجام داده است؛ نام او «Fesa Evrensev» (1878-1951) بود. بر اساس منابع ترک، «Fesa Evrensev»، اولین خلبان نظامی ترکیه ای بود که در طی جنگ های «بالکان» (Balkan) در سال های 1912 و 1913، در تعدادی از ماموریت های پروازی نظامی شرکت داشته است؛ جنگ «بالکان» به دو جنگی گفته می شود که در سال های اشاره شده، در جنوب شرقی اروپا رخ داده است. او در سال 1933، اولین رئیس خطوط هوایی «Turkish» شد.

با توجه به اهمیت «Fesa Evrensev» در تاریخ هوانوردی ترکیه، «انجمن خلبانان خطوط هوایی ترکیه» برای اولین بار تاریخ 26 آوریل را بعنوان روز خلبان تعریف کردند. در سال 2013، «انجمن بین المللی انجمن های خلبانان خطوط هوایی» IFALPA (International Federation of Air Line Pilot Associations) به این نتیجه رسید که باید روزی برای تجلیل از تمامی خلبانان در نظر گرفته شود. بنابراین آن ها فکر کردند که شاید 26 آوریل، روزی که یک چهره برجسته هوانوردی برای اولین بار به آسمان رفته و پرواز کرده است، می تواند انتخاب خوبی باشد. یک سال بعد در تاریخ 26 آوریل 2014، روزی جهانی خلبان برای اولین بار توسط IFALPA در سراسر جهان جشن گرفته شد.

«خلبان» (Pilot) – یا «خلبان هواپیما» (Aircraft Pilot) -، شخص «هوانورد» (Aviator) است که با استفاده از ابزارهای کنترل، پرواز هواپیما را هدایت می کند. اصطلاح «هوانورد» برای اولین بار در سال 1887 – برگرفته از ریشه واژه «Avis» به معنی پرنده -، ابداع شد. در ادامه و با اختراع شدن هواپیما در سال 1903، از این واژه برای نام بردن کسانی استفاده شد که با هواپیما پرواز می کردند؛ در آن زمان پرواز یک فرد با هواپیما – که بسیار نیز کمیاب بودند -، دلیل بر شجاعت و بیانگر ماجراجویی او بود.  

در ادامه برای اطمینان از ایمنی افراد در زمان پرواز و حتی بر روی زمین، عصر هوانوردی شکل گرفته خیلی زود به این مهم نیاز پیدا کرد که هواپیما باید همواره تحت کنترل یک خلبان کاملا آموزش دیده و دارای گواهینامه باشد تا بتواند مسئولیت ایمنی و قانونی عملیات پروازی هواپیما را بر عهده گیرد. بر همین اساس در سال 1908، باشگاه هوانوردی «Aero-Club De France»، اولین گواهینامه خلبانی را برای فردی بنام «لوئیس بلریو» صادر کرد. در ادامه نیز باشگاه هوانوردی سلطنتی بریتانیا در سال 1910، و باشگاه هوانوردی آمریکا در سال 1911، اقدام به اعطای گواهینامه خلبانی به اعضای هوانورد خود کردند.

نویسنده: علیرضا عشاقی