ارتفاعات پروازی هواپیماها به چه شکل می‌باشد؟

شاید شما بارها دو هواپیما را در آسمان دیده‌اید که در حال پرواز به سمت یکدیگر بوده‌اند و در یک لحظه تصور کرده‌اید که نکند این دو هواپیما با یکدیگر برخورد کرده و باعث به‌وجود آمدن یک تراژدی در دنیای هوانوردی شوند، اما نکته‌ای که باید بدانید این است که در دنیای هوانوردی مدرن، جهت جلوگیری از اینگونه سوانح، قوانین و دستورالعمل‌هایی به‌وجود آمده و در حال اجرا می‌باشند.

به طور کلی به هواپیماهایی که از سمت غرب به شرق در حال پرواز می‌باشند(جهت 0 تا 179 درجه) ارتفاعات فرد و به هواپیماهایی که از سمت شرق به غرب پرواز می‌کنند(جهت 180 تا 359 درجه) ارتفاعات زوج داده می‌شود.

به همین دلیل است که هنگامی که دو هواپیما به سمت یکدیگر در آسمان در حال پرواز می‌باشند به یکدیگر برخورد نمی‌کنند. فاصله مجاز عمودی بین دو هواپیما حداقل 1000 پا می‌باشد. یعنی اگر بر روی یک مسیر پروازی، هواپیمایی در حال پرواز در جهت 90 درجه و هواپیمایی دیگر در حال پرواز در جهت 270 درجه باشد، حداقل فاصله عمودی مجاز بین دو هواپیما 1000 پا می‌باشد تا ریسک برخورد از بین برود.

در سال 1960 این حداقل فاصله عمودی بین ارتفاع 29000 پایی تا 41000 پایی به 2000 پا افزایش یافت. یعنی در صورت افزایش ارتفاع هواپیماها به بالای  29000 پایی،  ارتفاع عمودی بین هواپیماهایی که ارتفاع زوج دارند با هواپیماهایی که ارتفاعی فرد دارند حداقل باید 2000 پا می‌بود. دلیل این افزایش، خطاهای ایجاد شده در سیستم های نشان دهنده بارومتریکی ارتفاع هواپیماها در ارتفاعات بالا بود که این امر به دلیل افزایش ترافیک هواپیماها در آسمان ضروری گردید.

در همان زمان، هواپیماهایی که از سیستم‌های موقعیت یاب دقیق ماهواره‌ای استفاده می‌کردند می‌توانستند طبق قوانین پیش از سال 1960 از همان حداقل فاصله تفکیک عمودی 1000 پا بین ارتفاع 29000 پا تا 41000 پا استفاده کنند.

در اوایل دهه 80 میلادی، فضایی به نام RVSM در ارتفاعات بین 29000 تا 41000 پا به وجود آمد که حداقل ارتفاع تفکیکی بین هواپیماها به 1000 پا می رسید، به این معنا که به دوران قبل از  سال 1960 برمی‌گشت. این عمل موثرترین اقدام جهت افزایش ظرفیت پروازی و همچنین جوابگوی افزایش تعداد ترافیک های هوایی بود، چرا که تعداد بیشتری از هواپیما ها قادر به پرواز می‌شدند.

در سال 1997 اولین RVSM با حداقل فاصله‌ی تفکیک عمودی 1000 پا بین ارتفاع 33000 تا 37000 پایی در آتلانتیک شمالی اعمال شد و در سال 1998 این فضا در بین ارتفاع 31000 تا 39000 پایی تعمیم یافت. امروزه فضای  RVSM در کل دنیا بین ارتفاع 29000  تا 41000 پایی قرار دارد که همانطور که گفته‌شد به این معنا می‌باشد که فاصله عمودی بین هواپیماهایی به صورت خلاف جهت در حال پرواز می‌باشند حداقل باید 1000 پا باشد.

مثال: تصور کنید که سه هواپیما در حال پرواز بر روی یک مسیر پروازی هستند. یکی از آنها از سمت غرب به شرق و در جهت 90 درجه در حال پرواز می‌باشد، لذا به این پرواز باید ارتفاعی فرد داده شود. دو هواپیمای دیگر، هر دو از سمت شرق به غرب و در جهت 270 درجه در حال پرواز می‌باشند. به این دو پرواز هم باید ارتفاعاتی زوج داده‌شود. به‌عنوان مثال به هواپیمایی که در حال پرواز از سمت غرب به شرق می‌باشد ارتفاع 31000 پا، به یکی از دو هواپیمایی که در حال پرواز از سمت شرق به غرب هستند ارتفاع 30000 پا و به هواپیمای دیگر در همان جهت, ارتفاع 32000 پا برای پرواز داده می‌شود تا بدین صورت حداقل ارتفاع عمودی مجاز 1000 پا هم بین هواپیماها رعایت گردد. این مثال جهت سادگی و درک بهتر موضوع برای پروازهایی که بر روی یک دالان پروازی میباشند مطرح گردید.