در مورد Condensation trail بدانید
ابرهای Condensation trail که در هوانوردی به آنها Contrail نیز گفته میشود عبارتند از مسیر ابر مانندی که در پشت موتور های یک هواپیمای در حال پرواز در هوای پاک، سرد و مرطوب تشکیل میشود.
کانتریل ها به سه دسته کلی تقسیم میشوند: کانتریل های خروجی(Exhaust contrail)، کانتریل های آیرودینامیکی(Aerodynamic contrail) و کانتریل های از هم پاشیده(Dissipation contrail).
کانتریل های خروجی: این نوع کانتریل ها همان ابر های لوله ای شکلی میباشند که در پشت موتورهای هواپیما تولید میشوند. دلیل شکل گیری این ابرها بخار آبی است که توسط موتورهای هواپیما به هوای محیط تزریق میشود. زمانی که هوا از بخار آب اشباع میگردد(یعنی رطوبت نسبی هوا 100 درصد می شود)، هوا دیگر قادر به نگه داشتن بخار آب اضافی در خود نمی باشد و بخار آب اضافه را از طریق فرایندی به نام میعان(Condensation) به ذرات ریز آب تبدیل میکند. در نتیجه، زمانی که هواپیما در شرایط اشباع در حال پرواز باشد، بخار آب اضافه تولید شده توسط موتورهای هواپیما در محیط تبدیل به ذرات ریز آب شده و تشکیل ابر میدهند. در کنار این عامل، وجود شرایط دیگری هم الزامی میباشد، یکی سرد بودن کافی هوا و دیگری وجود هسته ای به نام هسته میعان(Condensation nuclei).
ذرات بخار آب برای انجام فرایند میعان و در نتیجه تبدیل شدن به قطرات آب نیاز به ذراتی همانند دود، گرد و خاک، نمک و... در محیط دارند تا بتوانند به دور این ذرات چسبیده و عمل میعان را انجام دهند. به این ذرات هسته میعان گفته می شود. لذا در زمان پرواز یک هواپیما در ارتفاعات بالا که به اندازه کافی سرد میباشد، وجود این ذرات جهت تشکیل کانتریل ضروری است.
کانتریل های آیرودینامیکی: یک هواپیما برای به پرواز در آمدن به جریان هوای گذرنده از سطح روی بال و زیر بال نیاز دارد. هوای گذرنده از سطح روی بال به دلیل شکل آیرودینامیکی منحصر به فرد آن، همیشه دچار کاهش فشار و هوای گذرنده از سطح زیر بال دچار افزایش فشار میشود که این امر ایجاد نیروی لیفت کرده و هواپیما را به پرواز در می آورد. در هوایی که تقریبا از بخار آب اشباع شده است، در صورت کاهش فشار آیرودینامیکی در اطراف بال های هواپیما، ورودی موتورها و اطراف ملخ های هواپیماهای ملخی، هوای تقریبا اشباع شده سردتر شده و همانطور که در گذشته بیان شد، سردتر شدن هوا باعث افزایش رطوبت نسبی می شود. به عنوان مثال، فرض کنید در فرودگاهی که رطوبت نسبی آن 98 درصد میباشد، یک هواپیما آغاز به برخاستن از باند میکند. زمانی که هواپیما از روی زمین بلند میشود، به دلیل کاهش فشار آیرودینامیکی ایجاد شده بر روی بال های آن, هوای موجود بر روی بالها نیز سردتر شده و این سرما باعث افزایش رطوبت نسبی میگردد، در نتیجه رطوبت نسبی در اطراف بالها به 100 درصد رسیده و جریان های ابر مانندی بر روی آنها شکل میگیرد.
کانتریل های از هم پاشیده: شکل گیری این نوع از کانتریل ها با دو نوع قبلی متفاوت میباشد. در عمل، این فرایند زمانی رخ میدهد که یک هواپیما از درون ابرهایی نازک عبور کرده و گرمای تولید شده توسط موتور های آن، مسیر حرکت هواپیما در درون ابر را بر جای میگذارند. دلیل به وجود آمدن این فرایند دقیقا برعکس میعان، یعنی تبخیر میباشد. گرمای موتورها باعث تبخیر ذرات ریز آب(ابر) شده و آنها را به بخار تبدیل میکنند. عامل مهم و لازم در این فرایند، نازک بودن ابر ها و گرم بودن نسبی دمای ابر میباشد.
به قلم مهران اشرفی
منبع: Aviation weather
آفرین بر مهران اشرفی عزیز 😊👏📝✈🙏🌸