هایپر ونتیلیشن(Hyperventilation) چیست؟

هایپر ونتیلیشن به تهویه ریه، بیش از  میزانی که بدن به آن نیاز دارد گفته میشود که نشان دهنده بر هم خوردگی نظم سیستم خودکار تنفسی توسط مغز میباشد. به عبارتی ساده تر؛ هایپرونتیلیشن به معنای دم و بازدم سریع، متوالی و بیش از حد گفته میباشد که باعث خارج شدن بیش از حد دی اکسید کربن از بدن شده و در پی آن، تعادل کربنیک اسید خون بر هم خورده و کاهش می یابد. بر هم خوردگی تعادل اسید در خون باعث ایجاد مشکلات بعدی میشود که مهمترین آن، ناتوان شدن هموگلوبین خون در انجام وظایف خود میباشد. وقوع این شرایط به این معنی میباشد که هموگلوبین خون که وظیفه انتقال اکسیژن در بدن را دارد، اکسیژن را در این شرایط سخت رها کرده و در نتیجه، میزان اکسیژن در سلول های بدن کاهش یافته و پیام افزایش نرخ تنفس توسط مغز صادر میشود. این مسئله باعث کاهش بیشتر دی اکسید کربن در خون شده و این چرخه ادامه می یابد.

عواملی که باعث ایجاد هایپر ونتیلیشن میشوند عبارتند از: استرس و اضطراب، وحشت، شوک، گرمای شدید، تحمل نیروی جی بالا  و عصبانیت.

کادر پروازی در صورت مواجه شدن با مسافری که به نظر مضطرب می آید، وظیفه ی زیر نظر گرفتن وی را دارند، چرا که این عارضه حتی پس از فرود هواپیما و بر روی زمین نیز ممکن است در فرد بروز نماید.

علائم این بیماری عبارتند از: سرگیجه، سردرد، مور مور شدن بدن، تعریق، حس سرما یا گرما، از دست دادن هماهنگی ماهیچه های بدن، افزایش ضربان قلب، گرفتگی عضلات و از دست دادن هوشیاری.

درمان: روش مرسوم در درمان این عارضه توسط کادر پروازی این میباشد که بیمار را مجبور به تنفس در یک کیسه کاغذی نمایند. با انجام این کار، بیمار کربن دی اکسید بازدم شده را مجددا تنفس نموده و این امر باعث به تعادل رسیدن سطح کربنیک اسید خون شده و در پی آن، مغز فرمان به کاهش نرخ تنفس میدهد.

عامل دیگر کمک کننده به درمان این عارضه، این میباشد که از بیمار خواسته شود که با صدای بلند صحبت کند. همچنین تلاش جهت کاهش نرخ دم و بازدم توسط خود بیمار نیز کمک کننده خواهد بود. علاوه بر این، مهمانداران عزیز باید تلاش نمایند که تا حد ممکن فرد را آرام نمایند.

داشتن اطلاعات کافی در مورد عارضه هایپرونتیلیشن برای همگان ضروری میباشد، چرا که این بیماری ممکن است برای هرکسی از جمله خلبانان و مهمانداران عزیز رخ دهد.

به قلم مهران اشرفی
منبع: Human performance oxford