مدیریت استراتژیک صنعت حمل‌و‌نقل هوایی

بر آن شدیم در شرایطی که شاید برخی از پویایی صنعت هواپیمایی ناامید شده باشند، سلسله مقالاتی را به چگونگی کاهش دشواری‌ها، خصوصاً از دیدگاه مدیران اختصاص دهیم. مهندس ساعدی در این باره این‌طور می‌گوید:

هر کسب‌و‌کاری پیچیدگی‌های خاص خود را داراست. پیچیدگی می‌تواند ناشی از موارد داخل سازمان یا موارد خارج سازمان باشد. بخشی از پیچیدگی‌های خطوط هوایی عبارتند از:

پیچیدگی‌های داخل سازمان می‌تواند ناشی از تنوع تایپ‌های هواپیما (اکثر شرکت‌های هواپیمایی داخلی حداقل از سه تایپ هواپیما بهره‌برداری می‌کنند)، تنوع فرهنگ‌های سازمانی (استفاده از ملیت‌های مختلف در یک خط هوایی و همچنین تنوع فرهنگی در داخل کشور)، اختلافات درون‌سازمانی بین بخش‌های مختلف (تنش‌های رایج بین واحدهای عملیات، فنی مهندسی، ترانسپورت، ایستگاه، کیترینگ، فروش و...)، تنوع فعالیت‌های مورد نیاز از ترانسپورت و کیترینگ و فروش تا تعمیرات و عملیات و... باشد.

پیچیدگی‌های خارج سازمان نیز می‌تواند ناشی از اطلاعات و داده‌های بیش از اندازه، ارتباطات پیچیده با سازمان‌های دیگر و دادوستدهای پیچیده بین پارامترهای مختلف تصمیم‌گیری باشد.

از طرفی کسب‌و‌کارها به‌گونه‌ای با شرایط ابهام یا عدم اطمینان نیز روبرو هستند که ناشی از اطلاعات غیرقابل اطمینان، تغییرات رفتاری سازمان‌های نظارتی و رقبا، تغییر مداوم پارادایم‌های حاکم بر صنعت و موارد دیگر می‌باشد.
وقت مدیران ارشد سازمان از گرانبهاترین منابع آن سازمان به شمار می‌رود و زمانی که در یک کسب‌و‌کار میزان پیچیدگی و عدم اطمینان بالا باشد، زمان زیادی از این وقت ارزشمند صرف مدیریت پیچیدگی و عدم اطمینان می‌شود.
خطوط هوایی نه تنها در ایران، بلکه در همه جای دنیا از پیچیدگی بالایی برخوردارند، هرچند که در یکی دو دهه اخیر برخی از خطوط هوایی (مانند خطوط هوایی کم‌هزینه یا LCC) سعی کرده‌اند که تا حد امکان این پیچیدگی‌ها را کاهش دهند. از طرفی در شرایط حاکم بر صنعت حمل‌و‌نقل هوایی در کشور ما، عدم اطمینان نیز بسیار بالا می‌باشد، مانند نوسانات نرخ ارز، تحریم‌های اعمال‌شده، عدم ثبات در سیاست‌گذاری‌های کلان و... عوامل اصلی این عدم اطمینان هستند که بالابودن هر دو عامل (پیچیدگی و عدم اطمینان)، مدیریت خطوط هوایی در داخل کشور را به امری سخت و طاقت‌فرسا تبدیل می‌کند و مدیران ارشد زمان زیادی را به کاهش، حذف یا پذیرش این پیچیدگی‌ها و عدم اطمینان‌ها اختصاص می‌دهند و بالطبع این موضوع آنها را از برنامه‌ریزی برای آینده، تفکر استراتژیک، مدیریت سرمایه‌های انسانی و خیلی موارد با اهمیت بازمی‌دارد.

راه حل چیست؟
یکی از راهکارها افزایش توانایی حل مساله و تسلط به روش‌های تصمیم‌گیری در بین مدیران ارشد است که می‌تواند با برگزاری آموزش و کارگاه‌های حل مساله برای مدیران شرکت‌های هوایی داخلی مورد توجه قرار گیرد.
راهکار دوم تلاش برای کاهش پیچیدگی‌هاست، پیچیدگی‌هایی که برای یک سازمان و مشتریان آن خلق ارزش نمی‌کنند باید تا حد ممکن حذف شوند. در این راستا یکی از روش‌ها برون‌سپاری برخی خدمات نظیر کیترینگ، ترانسپورت و حتی تعمیر و نگهداری است.

اگر فرضاً یک مدیر بخشی از امور را برون‌سپاری کند، از آن پس صرفاً خروجی نهایی را پایش می‌کند و درگیر پیچیدگی‌های درونی آن قسمت نخواهد شد. این در وهله اول پیچیدگی‌های کلی سیستم را کم می‌کند و مهمتر از آن، زمان مدیر برای رسیدگی به سایر امور و تصمیم‌ها را افزایش می‌دهد.